Wykład 3 -
lematem poniższego wykładu będą ubezpieczenia obowiązkowe w Polsce. Szczególny nacisk położony zostanie na ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (jako ubezpieczenie, z którym do czynienia ma zapewne najwięcej Polaków). Na koniec postaram się krótko scharakteryzować organy związane z ubezpieczeniami OC w Polsce.
Polskie prawo wymusza konieczność ubezpieczenia pewnych elementów życia codziennego człowieka. Kwestie tą reguluje Ustawa o Ubezpieczeniach Obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych . Wskazuje ona następujące typy ubezpieczeń obowiązkowych:
a) ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (w skrócie na potrzeby poniższego wykładu nazywać je będziemy OC kierowców)
b) ubezpieczenie OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego
e) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych (zwracam uwagę, iż nie jest to ubezpieczenie OC!) d) ubezpieczenia wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską, nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.
W związku z przymusem zawarcia, umowy ubezpieczeń obowiązkowych (w tym OC') są w znacznie większym zakresie regulowane przez prawo. Przyczyną tego jest
konieczność ochrony konsumentów przed formułowaniem niekorzystnych dla nich warunków umów przez zakłady ubezpieczeń (korzystające z tego, że klient i tak musi zawrzeć umowę). Oznacza to m.in. że umowa ubezpieczenia obowiązkowego zawarta z naruszeniem przepisów w/w ustawy, oraz odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych uważa się za zawartą zgodnie z tymi przepisami. Za ustalenie warunków umowy ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialny jest minister finansów. Ubezpieczyciel nie może także odmówić zawarcia takiej umowy, argumentując na przykład wysokim ryzykiem ubezpieczeniowym. Ustalanie taryly oraz wysokości składek należy już do zakładu ubezpieczeń, ale ma on obowiązek informować organ nadzoru (obecnie KNF) o podstawach ich ustalania. Natomiast wysokość sumy gwarancyjnej, czyli sumy ubezpieczenia reguluje ustawa! Kolejną