DSC00068 2

Boryana Peevska

Goneryla i Regana zrehabilitowane.

Studium porównawcze

Króla Leara Williama Szekspira

i Tysiąca akrów Jane Smiley

W eseju Literaturą wyczerpania John Barthes |1991| stwierdza źe z* sadnicz* cech* współczesnej literatury jest tytułowe „wyczerpanie', które czyni z każdego aktu pisarskiego powtórzenie wcześniej stworzonych utworów. Wniosek ten z powodzeniem można zastosować do powieści Jane Smiiey [1991] wykorzystującej z pełń* świadomości* tragedię Szekspira Król Lear. Chociaż Smiley oferuje nowoczesne odczytanie sztuki, dokonane z radykalno-feministycznej perspektywy, to rewizjonistyczne podejście nie przeszkadza jej wykorzystać materiał zaczerpnięty zdzielą Szekspira. Za jego pomoc* tworzy pełne znaczeń dialogi, których poprawne odczytanie zależy od właściwego rozpoznania odwołań do pierwotnego tekstu.

Od czasów powstania Króla Leara żadna epoka nie wydaje się hardziej stosowna niż czasy współczesne do tego, by dokonać reinlerpreta-cji lub odrzucenia wzorów tożsamości płciowej - tender, jakie zostały pokazane w tej siedemnastowiecznej tragedii. Teorie feministyczne i nurty intelektualne końca dwudziestego wieku doprowadziły do rewizji klasycznych „męskich" tekstów, pośród których „najbardziej patriarchalne wydaj* się prace Szekspira' [Jardine, 1583- 2j. Kultura postmodernistyczna w sposób nieodwracalny podważyła podstawy patriarchatu, sprawiając, źe współczesny odbiorca nie może dłużej przystawać na jednosłronn* prezentację Coneryli i Regany jako nienawistnych córek. W tym kontekście, decyzja Smiley o ich zrehabilitowaniu przestaje być jedynie form* artystycznej inwencji, lecz staje się odbiciem współczesnych trendów filozoficznych oraz intelektualnych.

W swojej wersji dziejów Leara, Jane Smiley wykorzystuje ramy tra-dycyjnych interpretacji tragedii, wzbogaca jednak sztukę - t ra is była formie przypowieści - o nowoczesne tropy pozwalając na ożywienie i odświeżenie paradygmatu jej znaczeń. Smiley nie ty    P^ntn

p