DSCF5305

26 Z. Jasińska

prawidłowo wtedy, gdy istnieje właściwa proporcja między ciepłem a światłem, ty niskiej temperaturze zanika asymilacja pomimo obecności światła.

Fotosynteza rzeczywista (asymilacja CO2 netto) jest najwyższa wtedy, gfy w dzień temperatura jest wysoka, sprzyjająca asymilacji, a w nocy spada do kilku stopni powyżej zera, co ogranicza zużycie asymilatów na oddychanie. W naszej strefie klimatycznej takie korzystne warunki do gromadzenia asymilatów przez roś-liny ozime są wiosną i jesienią. Burak najmniej asymilatów traci latem, w okresie najintensywniejszej fotosyntezy, podczas chłodniejszych nocy.

Optymalna temperatura asymilacji zależy, między innymi, od warunków świetlnych, zawartości CO2 i ilości dostępnej dla roślin wody. Na produkcyjność roślin największy wpływ wywiera suma temperatur w okresie wegetacyjnym, przy czym w warunkach dobrego zaopatrzenia roślin w wodę ulega ona zmniejszeniu. Ważne są też rozkład i wahania temperatury w okresie wegetacyjnym.

Rośliny różnie reagują na temperaturę podczas kiełkowania i początkowego] rozwoju. Istnieje wyraźna zależność między temperaturą gleby a długością okresu wschodów. W niekorzystnych warunkach termicznych następuje porażenie nasion lub roślin przez choroby. Można temu częściowo przeciwdziałać przez hodowlę odmian, które lepiej tolerują niskie temperatury podczas kiełkowania. Również przymrozki jesienne mogą skrócić aktywność fizjologiczną liści i powodować ich przedwczesne zasychanie. U roślin niezimujących ten proces następuje już w temperaturze od około -2 do -5 °C.

Rośliny ozime po siewie wymagają przez pewien okres niskich temperatur, aby przejść proces jaryzacji, polegający na przemianach biochemicznych warunkujących rozwój generatywny w roślinach. Proces ten zachodzi również u roślin jarych, lecz w sposób bardziej łagodny i w nieco wyższej temperaturze. Można częściowo wpływać na proces jaryzacji, stosując możliwie wczesny termin siewu lub hodować odmiany termoneutralne (łubin).

Temperatura minimalna wymagana do rozwoju roślin waha się w granicach od 0 do 5 °C (zboża ozime), od 8 do 11 °C (kukurydza), a temperatura średnia - od 25 do 30 °C (zboża) i od 32 do 35 °C (kukurydza).

Wymaganą ilość ciepła w okresie wegetacji można wyrazić za pomocą sumy temperatur dziennych powyżej 10 °C. Ten wskaźnik waha się w naszym klimacie od 1700 do 2100 dla jęczmienia i od 2400 do 2800 dla buraka cukrowego, a w skali światowej dla różnych gatunków roślin wynosi od 1000 do 9000.

Woda

Przebieg fotosyntezy, a zwłaszcza aktywność szparek oddechowych wiąże się ze stopniem uwodnienia tkanek. Jest on wypadkową procesów związanych z pobieraniem wody i intensywnością jej oddawania w wyniku transpiracji. Im lepiej tkanki są zaopatrzone w wodę, tym silniej asymiłują CO2. Deficyt wody powoduje