DSCF5337

58 W. Budzyński, W. Szempuński

biegają podziały w komórkach macierzystych pyłku i woreczka zalążkowego, wstają gamety.

Jęczmień i owies w okresie kłoszenia lub wyrzucania wiech mają w pełni wy. kształcone wszystkie elementy kwiatów, a znamiona ich słupka i pyłek są dojrzy i zdolne do zapylania. U tych gatunków równocześnie z kłoszeniem może odbywa się kwitnienie i zapylanie lub niekiedy kwitnienie może wyprzedzać kłoszenie; przebiegać już wtedy, gdy kłos lub wiecha znajdują się jeszcze w pochwie liścj_a flagowego i są niewidoczne. Również pszenica podczas kłoszenia ma wykształco^ wszystkie elementy kłoska, jednak pyłek i znamiona słupków dojrzewają zwykle * kilka dni po wykłoszeniu i dopiero po tym czasie odbywa się kwitnienie. Jedynie żyto na początku kłoszenia nie ma całkowicie wykształconych kwiatów, bo słupki i pyłek osiągają dojrzałość zwykle po 7-15 dniach od wykłoszenia i dlatego dopiero po tym terminie może zachodzić kwitnienie ^zapylanie. U kukurydzy, rośliny roi! dzielnopłciowej jednopiennej, zwykle wcześniej dojrzewa pyłek w wiesze i dlatego wiecha zaczyna kwitnienie 1-3 dni przed ukazaniem się znamion słupków na wierzchołku kolby (protandria); niekiedy może być odwrotnie (protogynia).

Oznaką kwitnienia jest najczęściej rozchylanie się plewek i wysuwanie pylni-ków. Jednak niektóre gatunki kwitną przy zamkniętych plewkach. Najwcześniej kwitną kwiatostany pędu głównego, a dopiero potem pędów bocznych. W kłosie najpierw zakwitają kłoski położone w środkowej jego części, później kwitną kłoski na szczycie i u jego podstawy. Wiechy owsa, prosa i kukurydzy rozpoczynają natomiast kwitnienie od kłosków osadzonych na szczycie najwyższej gałązki osi wiechy, a następnie kwitnienie postępuje w dół wiechy, tak jak wysuwają się gałąź- ■ ki z pochwy liścia flagowego. U zbóż wiechlinowatych w kłosku jako pierwszi kwitną kwiaty dolne, a następnie położone wyżej. Najwyższe kwiaty w kłosku są często płonne. Dlatego w kłoskach kwitnących wcześniej oraz w kwiatach dolnych ziarniaki dojrzewają wcześniej i są dorodniejsze. Kwitnienie jednej rośliny, w zależności od pogody i liczby kłosków oraz kwiatów, trwa od 6 do 12 dni. Kolba kukurydzy natomiast kwitnie od dołu w górę, a ziarniaki w kłoskach rozwijają się i\ kwiatu górnego, gdyż dolny jest płonny.

Zyto i kukurydza są obcopylne, a kwitnienie odbywa się przy otwartych plew-1 kach, natomiast owies, jęczmień, pszenica, pszenżyto i proso są samopylne i mogą-kwitnąć przy zamkniętych plewkach. Pogoda, szczególnie w przypadku żyta, może^ wpływać na kwitnienie i zapylanie. Pylenie w łanie żyta przebiega równocześnie] u wielu roślin, stąd czas zapylania jest stosunkowo krótki. Chłodna i deszczowa, pogoda oraz przymrozki majowe utrudniają zapylanie kwiatów i mogą być przyczyni ną szczerbatości kłosów. Wysokie temperatury (powyżej 20 °C) i mała wilgotność powodują natomiast zamieranie unoszących się w powietrzu ziaren pyłku. Najlepsze warunki do zapylania żyta występują podczas wietrznej i umiarkowanie słonecznej pogody. Wówczas pyłek unosi się w powietrzu i może być przenoszony na odległość kilku kilometrów.