DSCF5448

.    »». OćtMrnNSKI

Plewka zewnętrzna (dolna) jest oścista, o różnej długości ości, stosunkowo duża i wydłużona. Jej główne żebro jest słabo zaznaczone, kształtem przypomina plewkę ościstą pszenicy tetraploidalnej. Plewka wewnętrzna (górna) jest bezostna, błoniasta, dwużebrowa, na szczycie dwuzębna.

Pod względem zapylania pszenżyto jest w zasadzie rośliną samopylną, jednak w pewnym stopniu może być obcopylne. Podczas kwitnienia podobnie jak u żyta część pylników wysypuje pyłek po wydostaniu się z plewek i udział obcego pyłku w zależności od pogody w okresie kwitnienia może dochodzić do 10%, a u form jarych może być jeszcze większy. Jest to spowodowane przez geny samo niezgodność i żyta, nie w pełni stłumione przez geny pszenicy.

Ziarniak ma kształt bardziej podobny do ziarniaka żyta niż pszenicy (rys. 1.9). Osiąga długość 10-12 mm, a szerokość do 3 mm. Na przekroju poprzecznym ma kształt sercowaty z głęboką bruzdą. Barwa ziarna pszenżyta i pszenicy jest zbliżona (fot. 1.1).

4.5. Wymagania klimatyczne i glebowe 4.5.1. Wymagania klimatyczne

Określa się, że pszenżyto ozime ma pośrednie wymagania cieplne pomiędzy wymaganiami żyta a pszenicy. Zaczyna kiełkować w temperaturze 2-6 °C, a siewki kontynuują wzrost w temperaturze niewiele wyższej od minimalnej. Właściwy wzrost i rozwój jesienny przebiega jednak w średniej dobowej temperaturze na poziomie 14 °C na początku okresu i około 8 °C na jego końcu. Sprzyja to dobremu krzewieniu, a potem właściwemu hartowaniu roślin przed zimą. Ogromny postęp w hodowli mrozoodpornych i zimotrwałych form pszenżyta ozimego spowodował, że ryzyko jego uprawy, nawet we wschodniej części kraju, przy sterowanym doborze odmian zmniejszyło się do około 5%. Tylko 20% odmian (z wyraźną tendencją do dalszego zmniejszenia) ma mrozoodporność mniejszą od 5° (w skali 9°). Straty w zasiewach zwiększają się jednak w warunkach sprzyjających wyprzeniu.

Większe niż żyta wymagania termiczne wiosną powodują, że pszenżyto ozime później wznawia wegetację i ma powolniejszą dynamikę wzrostu wczesnowiosennego. W okresie krytycznym (strzelanie w źdźbło-kłoszenie), podobnie jak pozostałe oziminy, wymaga temperatur dobowych na poziomie 6-8 °C, a dłuższe okresy temperatury wyższej wpływają niekorzystnie na gospodarkę wodną i plonowanie roślin. W okresie nalewania ziarna optimum termiczne wynosi 16-17 °C i jest to największe zapotrzebowanie w całym okresie wzrostu i rozwoju. Wyższe temperatury powietrza są pożądane dopiero w fazie dojrzałości woskowej, ponieważ przyspieszają dosychanie ziarna i słomy.