DSCF5454

4.7. Agrotechnika pszenżyta ozimego 4.7.1. Przedplon i uprawa roli

Cechy najlepszych przedplonów pszenżyta spełniają wczesne strączkowe uprawiane na nasiona, motylkowate wieloletnie, a także wczesne i średnio wczesne ziemniaki. Stanowiska po koniczynie i lucernie oraz ich mieszankach z trawami należy wcześnie przygotować pod zasiew, aby przyspieszyć rozkład resztek pożniwnych i uzupełnić braki wody w glebie. Spośród strączkowych najlepszy jest bobik satnokończący, groch jadalny i pastewny, a także mieszanki wyki ze zbożowymi. Przedplony łubinów są często zbyt późne pod pszenżyto. Spośród przedplonów słomiastych najlepszy jest udany rzepak oraz owies, a zdecydowanie gorsze pozostałe zboża (tab. 4. 7). Obniżka plonu po owsie w stosunku do grochu i bobiku Samokończącego jest z reguły mniejsza, niż po pozostałych zbożach. Pod względem fitosanitarnym najgorszymi przedplonami są pszenżyto, a następnie pszenica i żyto, które przenoszą te same choroby. Jako przedplony zboża ozime zwiększają zachwaszczenie miotłą zbożową, przytulią czepną, gwiazdnicą pospolitą, owsem głuchym i tobołkiem polnym, co pociąga za sobą konieczność zwiększenia nakładów na odchwaszczanie. Mechanizm obniżania plonu w uprawie po zbożach jest u pszenżyta taki sam jak u innych gatunków — słabsze krzewienie, większe wypadanie roślin w czasie wegetacji, mniejsza liczba kłosów na jednostce powierzchni i liczba oraz masa ziarniaków w kłosie. Gorszej wartości przedplonowej zbóż (w tym nawet owsa) nie można zrekompensować zwiększonym nawożeniem azotowym, co wymownie obrazują wyniki tabeli 4.8.

Tabela 4.7. Plonowanie pszenżyta ozimego uprawianego po różnych przedp łonach (wg różnych źródeł)

, Autor (liczba lat badań)	Ziarno (t/ha, %)
	w płodozmianie	po zbożach	po sobie
Sadowski i in. (badania 9-letnie)	4,58 (100)	3,83 (84)	3,35 (73)
Zych (badania 12-letnie)	7,23 (100)	6,02 (83)	-
Grzesiek (badania 9-letnie)	7,01 (100)	- ..	5,58 (80)

Tabela 4.8. Plonowanie pszenżyta ozimego (t/ha) pod wpływem różnych przedplonów i nawożenia azotem (Chrzanowska-Drożdż, 1997)

Przedplon	Dawka azotu (kg/ha)				Średnio
	0	30	60	90
Bobik (Dino) Owies (Boruta)	4,18 2,98	4,98 3,37	5,14 3,57	5,28 4,26	4,89 3,54

NIR (P10,05) dla: przedplonu - 0,23; interakcji nawożenie • przedplon - 0.31