DSCF5635

346 F. Ceglarek, A. Zarzecka

1.9. Agrotechnika

1.9.1. Przedplon i uprawa roli

Ziemniak jest uważany za roślinę mało wymagającą co do przedplonu, ale bar-j dzo wymagającą co do kultury gleby. Stosunkowo słabą reakcję ziemniaka na przedplon można wyjaśnić tym, że jego intensywna uprawa na oborniku lub nawo*! zach zielonych nadaje glebie wysoką sprawność i korzystną strukturę.

Wybierając stanowisko pod ziemniaka, należy przede wszystkim zwrócić uwagęI na to, aby po zbiorze przedplonu było dość czasu na wykonanie bardzo starannej uprawy jesienią. Jest ona, zaczynając od pielęgnowanej podorywki, podstawowym warunkiem podnoszenia kultury gleby, którą uzyskuje się przez wieloletnią właściwą uprawę i nawożenie.

Duży plon ziemniaka o korzystnych cechach jakościowych otrzymuje się na dobrych stanowiskach. Najlepszym przedplonem pod ziemniaki są rośliny motylkowe wieloletnie i ich mieszanki z trawami, następnie strączkowe na zielonkę (lub zielony nawóz) i nasiona oraz okopowe. Wyjątek stanowi łubin uprawiany na nasiona, który tak jak i ziemniak jest porażany czarną nóżką. Gorsze stanowiska pozostawiają po sobie zboża ozime i jare.

Rośliny motylkowe wieloletnie i strączkowe mają silnie rozwinięty system korzeniowy, który głęboko penetruje glebę i korzystnie wpływa na jej żyzność. Bakterie brodawkowe żyjące w symbiozie z tymi roślinami (w brodawkach korzeniowych) pobierają wolny azot z atmosfery i wykorzystują go do budowy swego organizmu. Wzbogacają więc glebę w azot, gdy ich resztki pożniwne lub całe rośliny zostaną przyorane i rozłożą się. Na stanowisku po motylkowych i ich mieszankach z trawami można ograniczyć nawożenie organiczne i zmniejszyć nawożenie mineralne. Czasami na stanowiskach tych ziemniaki są uszkadzane przez pędraki i drutowce, co obniża ich przydatność do celów jadalnych i na sadzeniaki.

Dobrym przedplonem może być stanowisko po burakach lub ziemniakach. Ziemniaki mogą być uprawiane po sobie tylko w krótkich rotacjach (2-3 lata), gdyż występuje bardzo duże niebezpieczeństwo rozprzestrzeniania się mątwika ziemniaczanego. Z badań Zawiślak i Rzeszutek (1989) wynika, że zwiększenie udziału ziemniaka w zmianowaniu z 20 do 60% powoduje obniżenie plonu o 4-11 t • ha'¹ u odmian nieodpornych i o 0-8 t • ha' u odmian mątwikoodpornych. Poza mątwikiem w glebie rozmnażają się inne patogeny, powodujące rizoktoniozę, czarną nóżkę, zarazę ziemniaka, a w latach suchych także porażenie parchem zwykłym. Przy większym udziale ziemniaka w strukturze zasiewów obserwuje się także wzrost zachwaszczenia. Najlepiej zatem uprawiać ziemniaka na tym samym polu nie częściej niż co 4-5 lat. Na polach zamątwiczonych przerwa w uprawie powinna wynosić 6-7 lat, a gdy ogniska tego szkodnika są silne - nawet co 7-10 lat. Ponadto