C2MHB
ftnfti Wywody jajowód wspólny
zbiornik nasienia gruczoł dodatkowe otwór płciowy
cewki jajnikowe, owariole
germarium
witeiarium nóżka owarialna
cewki meroistyane trofocyty
cewki panoistyane komórki fekkułame
Układ sarnią składa się i parzystych Jajników (0v Chodzących od nich jajowodów (miducii laterales), |ąC7 w nieparzysty jajowód wspólny (wkfoctm cnmmnm) tj* którego zaczyna się komora płciowa [camera genitalji) miejscu może uchodzić do jej św iatła zbiornik nasienia j;.V ^ «alfom semfois lub spermaikca) i gruczoły dodatków e (g/l e,\ accemria). Układ kończy się otworem płciowym [g0,t( który najczęściej leży na końcu VIII stemitu (tyc. 45). ^>1,
Jajniki są zbudowane z cewek jajnikowych owaiioli{oVa >
Ich układ w stosunku do jajowodu może być różny. U owadów r* • tywnych zachowane jest ułożenie metamerycznc cewek, u inny^^*' wachlarzowatc. a u większości jest graniaste. Liczba owarioli w może być bardzo raźna, od jednego do kilku tysięcy (termityj,
Na szczycie cewki widoczna jest nić końcowa, dalej german gdzie dzięki podziałom mitotycznym powstają oocyty, jeszcze n-?' witeiarium, gdzie oocyty w procesie witelogenezy rosną p^ danie żółtka, i u podstawy kończy się nóżką owarialną [pedicelfo^ Owady mają dwa rodzaje cewek jajnikowych - panoisty^ i meroistyczne (tyc. 46). W cewkach meroistycznych występy specjalne komórki odżywcze, trofocyty. których brak w cewl^ panoistycznych. gdzie jajo zaopatryw ane jest w substancje odży* cze jedynie przez komórki folikularne. W zależności od miejgę. rozmieszczenia w cewce trofocytów. wyróżnia się dalej cewki bero. istycznc. politroficzne lub telotroficzne. W owariolach politrofiC2. nych komórki odżywcze towarzyszą każdemu oocytowi, póhdC2as gdy w owariolach telotroficznych znajdują się w jego germaryjnej części i z oocytami łączą się za pomocą wypustek plazrriatycznych Oocyty ułożone są w cewce szeregowo, jeden za drugim, przesuwają się w niej stopniowo ku dołowi. Cala cewka staje się cor$ grubsza i w końcu następuje jej połączenie z jajowodem.
W czasie oogenezy w germarium powstają z oogonia oocyty, które wędrują do witeiarium, gdzie zostają otoczone komórkami fo. likulamymi, a po ukończeniu witelogenezy powstają osłony jajow e, najpierw błona żółtkowa (membrana velellina), a potem zewnętrzna powłoka - chorion (chorium).
Samice wielu owadów, które kopulują tylko jeden raz, mogą mieć przy zbiorniku nasienia (spermaiheca) specjalne gruczoły (glandula receptaculi) wytwarzające wydzielinę utrzymującą żywotność plemników. Oprócz nich, u wielu owadów w końcowym
1
jjcinku jajowodów występują gruczoły dodatkowe tglandula ac-^0riu). Wydzielina tych gruczołów służy jako materiał do przy-tlejania jaj do podłoża (stąd nazwa gruczoły klejowe) lub całkowicie je okrywa. U innych mogą dostarczać larwom pokarm jako guezoły „mleczne” (mucha tse-tse. Glossina spp.), a u niektórych wodnych owadów tworzą galaretowatą substancję chroniącą jaja tub przekształcają się w gruczoły jadowe (wiele błonkówek).
3.9.2. Narządy
Głównym zadaniem układu rozrodczego samca jest produkcja rozrodcze samca i magazynowanie plemników do momentu przekazania ich do narodów rozrodczych samicy.
jądra certo jądrowe przewód) wyprowadzające nasmowód
przewód wytryskowy
Układ rozrodczy samca składa się z parzystych jąder (lesiesł. złożonych z cewek jądrowych (folliculi), parzystych przewodów wyprowadzających (rasa deferentia), łączących się w końcowej jego części w nasieniowód (vas deferens). Rzadko u owadów na-sieniowody nie łączą się ze sobą i uchodzą oddzielnymi otworami (jętki, niektóre skorki). U większości owadów po połączeniu nasie-niowodów powstaje przewód wytryskowy (ductus ejuculatorius).