DSCN0499

34 I. Wprowadzenie

luórych liczba równa jest liczbie zębów z i wynosi

ml = :p.    (1.26)

Na podstawie rys. I.24b łatwo stwierdzić, że toczny kąt przyporu w zazębieniu zębatkowym jest równy nominalnemu kątowi zarysu zębatki a_w = a. Jest on zarazem nominalnym kątem zarysu zębów koła, który definiujemy jako kąt ewolwenty na okręgu podziałowym.

Na podstawie wstępnej analizy zazębienia ewolwentowego możnu wyszczególnić jego podstawowe zalety:

1)    jest mało wrażliwe na odchyłki odległości osi kół, co zapewnia stałe przełożenie kinematyczne;

2)    kierunek działania siły międzyzębnej normalnej (pomijając tarcie) nie zmienia się podczas pracy, gdyż wspólna normalna w każdym punkcie styku współpracujących zarysów ma stale położenie;

3)    kola zębate o tych samych podziałkach i nominalnych kątach zarysu mogą być kojarzone w dowolne pary bez względu na liczbę zębów w każdym kole;

4)    koło uzębione zewnętrznie może być kojarzone z drugim o uzębieniu zewnętrznym lub wewnętrznym, lub też z zębatką;

5)    ewolwentowe koła zębate można wykonywać wydajnymi i dokładnymi metodami obwiedniowymi (pkt 2.1.3);

6)    za pomocą tego samego narzędzia w metodzie obwiedniowej można wykonywać kola o różnych liczbach zębów, a przez odpowiednie ustawienie narzędzia względem nacinanego kola można uzyskiwać kształt zębów najkorzystniejszy ze względu na obrane kryterium (np. wytrzymałościowe).

Wadą zazębienia ewolwentowego zewnętrznego jest stykanie się dwóch wypukłych powierzchni zębów, w wyniku czego pojawiają się stosunkowo duże naciski stykowe. Wady lej nie ma zazębienie wewnętrzne.

2. Geometria i kinematyka ewolwentowych przekładni walcowych

2.1. Geometria kół walcowych o zębach prostych 2.1.1. Wielkości charakterystyczne kola

Wieniec koła zębatego o szerokości b ma na całym obwodzie zęby rozmieszczone w jednakowych odstępach, równych podziałce p (rys. 2.1). Liczba zębów musi być liczbą całkowitą, przy czym w uzębieniu wewnętrznym przyjmuje się umownie, że jest ona ujemna. Przez przyjęcie ujemnego znaku dla liczby zębów uzębienia wewnętrznego wszystkie wielkości uzależnione od liczby zębów uzębienia

Rys. 2.1. Parametry uzębienia: a) uzębienie zewnętrzne, b) uzębienie wewnętrzne, c) związki geometryczne, r = J/2 — promień okręgu podziałowego, || — promień okręgu podstaw, r_a - promień okręgu wierzchołków, d* - średnica okręgu zasadniczego, a - nominalny kąt zarysu; (.-) oznacza wartość ujemną przyjmowaną umownie w kołach wewnętrznych