DSCN1433

„terroryzmem buntowniczym*! Wyróżnia go skierowanie działań przeciw państwu (oddolnie lub z zewnątrz), przy czym jego ofiarami nie są bezpośrednio ludzie władzy, lecz przypadkowe i zwykłe osoby, jak podróżni, turyści, przechodnie, pomniejsi urzędnicy i pielgrzymi. W szczególności koncentruję się na akcjach międzynarodowych, choć odwołuję się również do przypadków „narodowego¹! wewnętrznego terroryzmu.

Oczywiście literatura na temat terroryzmu jest Już przeogromna i stale - niestety - aktualizowana. Nie brak też (choć Już nic tak licznych) monograficznych opracowań relacji mediów i terroryzmu. Dla mnie inspirację była wydana w 2002 roku księźka Brigitte L. Na cos, Mass-Mediated Terrorism, której podtytuł The Central Role of the Media in Terrorism and Coun-terterrorism uwypukla stanowisko autorki o szczególnej roli mediów tak w propagowaniu, jak I w przeciwdziałaniu terroryzmowi. Podzielam jej opinię. Inne zagraniczne pozycje wymieniam w przypisach i w bibliografii końcowej. Do najważniejszych autorów zaliczam Yonaha Alexandra, Waltera Laqueura, Stephena LMngstona, Pippę Noria, Davida Palet za, Roberta Picarda, Alexa Schmida, janny de Graaf oraz Gabriela Weimanna. W polskiej literaturze należy odnotować pionierski artykuł Marka Payerhi-na Terroryzm a media, opublikowany w 1985 roku w „Zeszytach Prasoznawczych*! Identyczny tytuł nosi znakomita monografia Katarzyny Maniszewskiej. opatrzona wyjaśniającym podtytułem środki masowego przekazu i literatura a rozwój terroryzmu w Republice Federalnej Niemiec w latach 1968—1998, wydana w 2006 roku. Reakcjami i relacjami mediów wobec aktów terroryzmu zajmowali się liczni polscy analitycy, ale raczej jako fragmentem problemu terroryzmu we współczesnym ś wiecie. Wymienię tu Tomasza Białka, Bartosza Bolechowa, Roberta Borkowskiego, Agnieszkę Bógdał- Brzezińską, Krzysztofa Liedla, Pawła Majchrzaka i jarosława Tomasiewicza. Coraz częściej pojawiają się publikacje omawiające medialne aspekty aktów terrorystycznych. Należy tutaj wymienić prace Tomasza Aleksandrowicza, Bartłomieja Łódzkiego, Tomasza Płudowskiego oraz Agnieszki Stępińskiej. Odwołania do medialnego wydźwięku terroryzmu znajdowałem także u odważnych polskich korespondentów

zagranicznych, którzy niejako z frontu relacjonowali przebieg wydarzeń. Do nich zaliczam Wojciecha Jagielskiego, Bartłomieja Węgla rczyka, Mariusza Zawadzkiego, ale nade wszystko Ryszarda Kapuścińskiego I Krzysztofa Mroziewicza. Dwaj ostatni w swoich wywiadach i książkach pomieścili głębokie refleksje i spostrzeżenia dotyczące symbolicznego wymiaru aktów przemocy politycznej. Wszystkim Im wiele zawdzięczam, lecz możliwe usterki I pomyłki obciążają wyłącznie moje konto.

Praca naukowa bez wizyt in situ jest szara, biblioteczna, dlatego tak jak historyk sztuki podąża do Włoch, antropolog do Afryki, socjolog modernizacji do Azji. a alpinista w Himalaje, tak ja. jako badacz mediów i terroryzmu, dla uzupełnienia suchych naukowych materiałów .pielgrzymowałem" jesienią 2005 roku do Nowego Jorku w miejsce uderzenia terrorystycznego, gdzie kiedyś stały dwie nad podziw wysokie wieże World Trade Center Kilkanaście lat wcześniej byłem na ich szczycie, oglądając panoramę Manhattanu. Tym razem, z poziomu ulicy, widok przypominał raczej ruiny Forum Romanum — nie tylko przez szkielet murów odsłoniętych podziemi, ale także dlatego, że przecież również Rzym zniszczyli barbarzyńcy, tyle że stało się to w otwartej, a nie podstępnej walce. Et sic transit gloria mundi. Używaną obecnie dla tego miejsca nazwę Ground Zero przejęto z eufemistycznej terminologii wojskowej — tak niegdyś nazwano centrum uderzenia amerykańskiej bomby atomowej w Hiroszimę. Czyż nie jest to dla Ameryki swoista ironia losu?

Oczywiście współczesny badacz mediów nie musi podróżować po świecie, aby badać media globalne, narodowe i lokalne oraz zbierać ich analizy. Większość materiałów wykorzystanych w książce uzyskałem przez Internet oraz dzięki dostępowi do baz danych w bibliotekach uniwersytetów Georgetown i George Manson w Waszyngtonie oraz Rutgers University w New Brunswick i Indiana University w Błoomington.

Oczywiście korzystałem także z codziennej prasy, polskie) i zagranicznej, oraz z portali internetowych, zarówno polskich, jak i zagranicznych, a dzięki telewizji satelitarnej na bieżąco śledziłem serwisy CNN, BBC oraz Al-Dżaziry. a także polskie programy telewizyjne, w tym TYN24. Jestem pewien, ze podobnie