DSCN1710

Homogenizacja 59

(lęjjcic holistyczne jest wyraźnie widoczne, wskazać można socjologię li. Durkhcima lub fimkcjonnlizm. (A.S.)

Zob, cmcrgcntyzm. indywidualizm metodologiczny, kolektywizm, redukcjonizm, socjologia, społeczeństwo.

Homo faber. zob. koncepcje człowieka w socjologii.

Homo naturalis, zob. koncepcje człowieka w socjologii.

Homo oeconomicus, model człowieka, w którym zakłada się, że wszystkie zachowania jednostki, a zwłaszcza zachowania w sferze gospodarki, przebiegają zgodnie z zasadą mininiaksu, tzn. zmierzają do maksymalizowania własnych korzyści i minimalizowania nakładów. Zakłada się, że jednostka zawsze woli więcej aniżeli mniej, że wykorzysta do maksimum posiadane środki, by osiągnąć cel [J. Kochanowicz 1997, s. 34]. Zasada ta stanowić może kryterium racjonalności zachowań, a także podstawę wyboru między różnymi celami.

Model homo oeconomicus jest idcaliza-cją. Przyjęte założenia na temat „natury” człowieka są — zdaniem krytyków - zbyt daleko idącym uproszozenicm, a ponadto ujmują człowieka jako twór skrajnie egoistyczny i aspołeczny. Przyjęta tu koncepcja racjonalności jest zbyt wąska - jest to wyłącznie racjonalność typu instrumentalnego. Tym niemniej, na podstawie tego mddclu możliwe jest prognozowanie z dużą trafnością zachowań w sferze ekonomicznej, zwłaszcza zachowań konsumentów. Jednak nie wszystkie realne działania ludzi są z nim zgodne, zwłaszcza w sferach innych niż gospodarka. Z tego względu próbuje się wypracować modele eksplanacyjne oparte na innych założeniach i przezwyciężające zawarte w nim ograniczenia. Widoczne to jest także w ekonomii (zob. [Ponad ekonomią 1985]), gdzie model ten odegrał zasadniczą rolę. (A.S.)

Zob. altruizm, koncepcje człowieka w socjologii, racjonalność, socjologia ekonomiczna.

Literatura:

Kochanowicz J., 1997, Homo oeconomicus.

„Nowa RcsPublica”, nr 1-2(100-101).

Ponad ekonomią. 1985, pod red. J. Grosfclda. PIW, Warszawa.

Homo sapiens, zob. koncepcje człowieka w socjologii.

Homogcniczność, zob. homogenizacja.

Homogenizacja, proces wzajemnego upodabniania się poszczególnych elementów (np. jednostek, grup społecznych). Pojęcie to stosuje się nie tylko do opisu przekształceń dokonujących się wewnątrz zbiorowości, lecz dotyczyć może także innych dziedzin. Antonina Kłoskowska mówi o homogenizacji w obrębie kultury masowej. Homogenizacja oznacza tutaj wymieszanie elementów kultury „wyższej” i „niższej”, zatarcie dystansu między nimi [A. Kłoskowska 1980, s. 335]. Na podobnej zasadzie można wyodrębnić homogenizację typu aksjologicznego, tzn. wymieszanie i brak zróżnicowania między tym, co ważne i błahe. Efektem procesu homogenizacji jest ho-mogeniczność, czyli stan ujednolicenia, jednorodność lub podobieństwo elementów. (A.S.)

Zob. kultura masowa.

Literatura:

Kłoskowska A., 1980, Kultura masowa. Krytyka i obrona. PWN, Warszawa.

♦