DSCN1754

Robert Park i Ernest W. Burges [10-w relacjach między dwiema społeczno^ mi wyróżniają fazy kontaktu, konku^ konfliktu i akomodacji. Proces miptójT* na badać na podstawie następstw \mJ?' wanych w jednostce oraz w obrębie rowości terytorialnej i całego spofeczeńsriT [P.N. Ritchey 1976, s. 363], Józef $►? [1994] badając problem migracji ludtiofc wiejskiej do miast w okresie powojenni wskazuje na czynniki „wypychające” ze *. kolejne fale migrantów - przebidm®, agrarne, zapóźnienie cywilizacyjne, nron polityka państwa wobec wsi i rolnictwa, dyskryminacja wobec chłopów - oraz cbs niki „przyciągające” do miasta — poczute awansu, ideałizacja miejskiego stylu zvcą Migracje ludności wiejskiej do miast poczyniły się do dalszej degradacji wsi, poa odpływ ludności młodej i aktywnej, a zs» zem spowodowały ruralizację miast wnosząc do nich silne elementy kultury wiejskiej.

Migracje zazwyczaj mają charakter selektywny, tzn. tylko niektórzy członkowie zbiorowości decydują się na opuszczenie dotychczasowego miejsca pobytu. W wypadku migracji na duże odległości (międzynarodowe, międzyregionalne) przeważają motywy ekonomiczne, związane ze zmianą zawodu i miejsca pracy. Biorą w nich udział głównie ludzie młodzi, samotni, stojący u progu kariery zawodowej. Migracje tego typu ukierunkowane są zwykle z regionów mniej rozwiniętych gospodarczo do regionów bardziej rozwiniętych. Migracje na bliskie odległości (migracje do stref podmiejskich, migracje wewnętrzne) spowodowane są głównie względami mieszkaniowymi i dokonują się najczęściej w obrębie tzw. klasy średniej; przepływ ludności następuje od centrum miasta w kierunku peryferii (zob. [B. Iłamm 1990, s. 110-123]). Migracje wahadłowe, które także zaliczyć można do migracji na bliskie odległości, są to codzienne dojazdy ludzi do pracy i z pracy.

Vance Packard [1972] wskazuje na problem wykorzenienia i braku ciągłości (fragmentatiori) związany z migracjami za-

102 Metafora świnki morskiej”

Metafora świnki morskiej”, zob. kon-sumeryzm.

Metoda dokumentów osobistych, zob. współczynnik humanistyczny.

Mezostruktura. zob. struktura społeczna.

Migracja, proces przemieszczania ludności z jednego kraju lub regionu do innego. wiążący się ze zmianą miejsca stałego zamieszkania (lub pobytu). „Względnie trwała zmiana miejsca pobytu jednostek i grup w ramach określonej przestrzeni” [H. Kubiak. K. Siany 1999, s. 244], Zazwyczaj wyróżnia się migracje stałe i czasowe (w tym: sezonowe, okresowe, wahadłowe), dobrowolne i przymusowe (deportacja, wygnanie, ucieczka, handel niewolnikami), zewnętrzne (międzynarodowe, międzykon-tynentalne) i wewnętrzne (regionalne, międzyregionalne). Emigracja to proces odpływu ludności z danego terytorium (kraju, regionu), imigracja zaś to proces napływu ludności na dane terytorium. Przyjmuje się, że imigrant to osoba, która żyje poza własnym krajem co najmniej od roku lub deklaruje zamiar pobytu poza krajem co najmniej przez rok. Analogiczną definicję przyjmuje się dla emigranta.

Zdzisław Mach [1998, s. 20-43] nawiązując do modelu rytuału przejścia Amoloda van Genncpa wyróżnia trzy fazy migracji: fazę separacji, fazę liminalną i fazę agregacji (przyłączenia). W pierwszej następuje odłączenie od dotychczasowej grupy nic tylko w sensie fizycznym, lecz także myślowym i symbolicznym. W fazie drugiej następuje rozpad struktury społecznej, zakwestionowane zostają dotychczasowe normy, wartości i wzory zachowań. Trudności w przystosowaniu do zmienionych warunków mogą prowadzić do wytworzenia getta kulturowego, zapewniającego poczucie bezpieczeństwa. W fazie agregacji nastąpić może asymilacja do nowej zbiorowości lub ukształtowanie się pluralistycznego systemu społeczno-kulturowego.