DSCN1795

DSCN1795



Potrzeba 143

Potrzeba, stan niezaspokojenia lub brała odczuwany przez podmiot (aktora). Pojęcie to często stosowane jest do wyjaśnia-oit motywacji działań społecznych. Two-0jne są rozmaite teorie potrzeb, chętnie wykorzystywane w analizach ekonomicz-^-nych. Najbardziej znana jest koncepcja Abrahama Maslowa, przedstawiająca hie-rarchię potrzeb od najniższych (potrzeby biologiczne, fizjologiczne) do najwyższych (potrzeby duchowe, kulturowe, psychiczne). Warunkiem zaspokojenia potrzeb wyższych jest wcześniejsze zaspokojenie potrzeb niższych [A.H. Maslow 1990, s. 103-159], Koncepcja A. Maslowa była krytykowana z powodu abstrakcyjności i pewnej sztuczności. Jak wskazuje Ryszard Dyoniziak, założenie, że każdy typ potrzeb (poza potrzebami fizjologicznymi) kształtuje się po zaspokojeniu poprzedniego typu, odbiega od danych empirycznych, z których wynika, że: 1) mogą pojawiać się u danej osoby potrzeby „wyższe” (np. potrzeba samorealizacji), chociaż nie zaspokojona została wcześniej potrzeba „niższa”, 2) kilka typów potrzeb może występować równocześnie (np. potrzeby fizjologiczne i potrzeby estetyczne), a ponadto 3) na skutek odmiennych doświadczeń życiowych i odmiennej socjalizacji, kolejność ważności danej potrzeby może być inaczej odczuwana, zwłaszcza w różnych okresach życia człowieka [R. Dyoniziak 1966]. Schemat Maslowa może sprawdzać się w warunkach wyraźnie skrajnych (człowiek wygłodzony zapewne będzie odczuwał przede wszystkim chęć zaspokojenia potrzeb fizjologicznych, zanim zrodzi się u niego potrzeba wiedzy czy przynależności). Jednak w warunkach „normalnych” (tzn. gdy człowiek ma zaspokojona elementarne potrzeby fizjologiczne, spo-■ezne i konsumpcyjne), chociaż występują *«ysłkie sformułowane przez A. Maslowa potrzeb, to jednak w różnej hierarchii, kolejności i często we współwystępowaniu Hcznym kilku typów potrzeb, w zależności * odmiennych sytuacji, w jakich dany ®fcwięk się znajdzie.

Teoria funkcjonalna Bronisława Malinowskiego także oparta jest na gradacji potrzeb [B. Malinowski 1958]. Wyróżnia on potrzeby podstawowe, pochodne (instrumentalne) i integratywne. W ujęciu B. Malinowskiego konieczność zaspokojenia potrzeb prowadzi do różnych reakcji kulturowych. Z tego względu kultura traktowana jest jako narzędzie zaspokajania potrzeb. Jest to jej zasadnicza funkcja — dlatego stanowisko to określa się jako instrumentalną teorię kultury.

William I. Thomas [1925, s. 1—40] sformułował koncepcję czterech pragnień (four wishes), przedstawiającą w istocie typologię potrzeb jednostki. Te cztery pragnienia to pragnienie uczucia, uznania, bezpieczeństwa i nowych doświadczeń. Wszelkie działania jednostkowe wyznaczane są przez dążenia do ich realizacji. Brak zaspokojenia tych potrzeb może prowadzić do zachowań dewiacyjnych.

Również marksizm kładzie nacisk na konieczność zaspokajania potrzeb — zwłaszcza podstawowych potrzeb bytowych — jako na zasadniczy motyw aktywności ekonomicznej ludzi.

W stosunku do wyjaśnień odwołujących się do kategorii potrzeb nasuwa się szereg wątpliwości dotyczących zasad wyodrębniania ich podstawowych typów. Wątpliwości dotyczą nie tyle samego istnienia potrzeb - zwłaszcza bytowych (gdyż każdy musi oddychać, jeść itd.) - ile sposobów wyjaśniania odwołujących się do tych koncepcji. Zakłada się tu bowiem swoisty redukcjonizm. Ponadto w różnych ujęciach wyodrębnia się odmienne typy potrzeb, co w konsekwencji może prowadzić do ich nadmiaru - każde działanie będzie wyjaśniane przez inną potrzebę. Stan taki prowadzi do obniżenia wartości cksplanacyjnej tych teorii (podobny proces nastąpił w wypadku teorii instynktów).

Należy podkreślić, że niektóre potrzeby mogą być wytwarzane sztucznie przez czynniki kulturowe lub społeczne. W skrajnym przypadku te sztucznie wytworzone potrze-


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSCN1795 (3) Potrzeba 143 Potrzeba, stan niezaspokojenia lub braku odczuwany przez podmiot (aktora).
Potrzeba - stan psychofizyczny przejawiający się w subiektywnym odczuciu braku lub pożądaniu jakiego
DEFINICJE POTRZEBPojęcie potrzeby w naukach społecznych: u potrzeba jako aktualny stan człowieka lub
Proces gospodarowania. 1. Potrzeba - subiektywne odczucie braku, niezaspokojenia lub pożądania okreś
img13 Zmienne - Zmiana typu 2/3 Czasem zachodzi potrzeba zmiany typu lub PHP błędnie rozpoznaje typ,
zawsze potrzebują wroga, prawdziwego lub fikcyjnego. Nie dajcie się więc zwieść iluzji, że naszą
zawsze potrzebują wroga, prawdziwego lub fikcyjnego. Nie dajcie się więc zwieść iluzji, że naszą
potrzeb dzięki przedsiębiorstwu lub jak w przypadku konkurencji poprzez rywalizację z przedsiębiorst
18 (106) Dlaczego możemy jeździć na sankach i nartach po śniegu? Potrzebne przedmioty: sanki lub nar
mikroekonomia - gospodarowanie i kmp - konspekt Potrzeby - stan człowieka odznaczający się niespełni
45418 img13 Zmienne - Zmiana typu 2/3 Czasem zachodzi potrzeba zmiany typu lub PHP błędnie rozpoznaj
zawsze potrzebują wroga, prawdziwego lub fikcyjnego. Nie dajcie się więc zwieść iluzji, że naszą
CB i rad 213 213 XIV. ZDOBYWAMY UPRAWNIENIA AMATORSKIE LITEROWANIE -SPELING Potrzeba dokładnego prz
CCF20090213099 jak świat - tak stara jak nasza potrzeba pokazania się lub dorównania sąsiadom - jed
8 (663) Zadanie 23. (potrzebne będą patyczki lub inne przedmioty do liczenia) -    We
Znajdz Słówka Potrzebne będą: -ołówek lub marker.ZNAJDŹ SŁÓWKA! Między literkami zapodziały się nazw

więcej podobnych podstron