DSCN1898

133

dordzały, które tłumaczę jako wynik przestawki formy dozrały > dorzały oraz dalszej zmiany dorzały na dordzały — jak barzo na bardzo. W Polskiej satyrze mieszczańskiej przykłady: Sporzię, porzię.

Tak więc wszystkie przykłady staropolskie pochodzą z terenu Małopolski. Pokrywa się to ze stanem w dzisiejszych gwarach: na obszarze między Opocznem, Kielcami a Sandomierzem spotyka się przykłady przestawienia spółgłosek w grupach ir, śr w licznych formach, np. rśoda, ve rśotku, pśeriatko, riuduo, riebę itp.

c) zmiana wsz (fS)^szw (Hf)

1) Rozmyślanie przemyskie

Ilość przykładów potwierdzających wymowę typu szarytek (śfytek) jest tu znaczna, np. na pierwszych stu stronicach spotykamy następujące zapisy: nasvem sayączye (na wszem) Łł/t9; przezsvey pomoczy (wszej) 13/16, svego (wszego) 19/3, 46/20, swą (wszą) 22/427 #vytką (wszytka) 37/8?- svey (wszej) 38/1=?, 65f8r$vemv (wszemu) 64/237 zesaytkyem Lyvdem 94/7j W dalszych partiach rękopisu ^występują również podobne formy, np. svakosz (wszakoż) 148/42, tffśoeii 518l^^svego)52Af¥k, osvem (owszem) 627/-I6, swytko (wszytko) 6-18/21 itp. 0 unikaniu tych form świadczyć mogą zapisy: wschwe chvaly ł%fi% mschego (w tekście pierwsze s skreślone) 67/8 itp.

2) Zapiski warszawskie

I tu spotykamy ślady wymowy szarytek (śfytek): sarytskyego 79/2014, swythka 79/2063 — wprawdzie u jednego tylko pisarza.

Na występowanie dialektyzmu szarytki w XV w. wskazywał S. Rospond, przytaczając 7 przykładów z Psałterza floriańskiego cz. II i III (XV w.) oraz 1 przykład z Rozmowy Mistrza Polikarpa. Uznanie dialektycznej wymowy szarytek w staropolszczyźnie budzić może pewne zastrzeżenia, ohoćby z tego względu, że nie spotyka się form tego typu w dzisiejszych gwarach. Nie jest to jednak argument decydujący — wiadomo bowiem, że nie wszystkie dia-lektyzmy staropolskie przetrwały do dziś. Podkreślić należy, że formy szarytek występują w zasadzie na tym samym terenie, co tko, urźał, rśoda.

8. Rozwój kontynuantów *-(«)£’ c- *-(z)d’c-⁸⁸

Prapolskie f, d' w pozycji przed c (6) uległo dalszej palatalizacji i rozwinęło się w 6, Był to proces ogólnopolski, choć w niektórych formach wyrazowych powstrzymywany przez wyrównania analogiczne. W dalszych fazach swego

Zob. Maria Bargiel, Rozwój prapolskich grup spółgłoskowych...