DSCN4613

W przypadku występowania oporów wewnętrznych w układzie, w postaci np. tarcia lub rezystancji elektrycznej, oprócz pracy zewnętrznej układu L_{łI 2} >=< 0, pojawia się praca rozpraszana przez układ (praca dyssypacji układu) L_w,, >0, zawsze dodatnia dla przemian rzeczywistych, a równa zeru dla przemian odwracalnych. Stwierdzenie to jest podstawą empiryczną drugiej zasady termodynamiki. Suma pracy zewnętrznej układu i pracy rozpraszanej wewnątrz układu jest równa całkowitej pracy układu.

kl,2⁼ k«l,2⁺ ^wl.2

Dla przemian odwracalnych L_{wl 2} =0, a więc praca zewnętrzna przemiany jest równa całkowitej pracy przemiany    i

nazywana jest krótko pracą przemiany.

Praca przemiany nie jest funkcją stanu Praca zależy od rodzaju przemiany. Wobec tego praca elementarnej przemiany równowagowej nie jest różniczką zupełną, lecz liniowym wyrażeniem różniczkowym, zapisywanym w termodynamice często przez d przekreślone, dla odróżnienia różniczki zupełnej dL.