125 3

rze 723°C. W pierwszym przypadku występuje w postaci igieł i siatki na granicach ziarn byłego austenitu - rys. 13.7-13.10. W drugim przypadku w formie płytek w perlicie - rys.13.8.

Cementyt trzeciorzędowy krystalizuje wzdłuż linii pq wskutek zmniejszającej się rozpuszczalności węgla w ferrycie. Na obrazie mikroskopowym występuje w postaci drobnych wydzieleń w ziarnach ferrytu lub cienkich, ciągłych wydzieleń na granicach ziarn ferrytu - rys. 13.11.

Tablica 13.2

Własności składników fazowych i strukturalnych stopów żelaza z węglem

Rodzaj składnika	Wytrzymałość na rozciąganie R [MPa]	Wydłużenie a5 [%]	Twardość HB
Ferryt	295	40	80
Austenit (stopowy)	740	50	200
Cementyt	29,5	—	700
Perlit	800	8-10	200 - 260
Ledeburyt
przemieniony			.

Oznaczenie przemian

Temperatury, w których zachodzą przemiany w stanie stały* w układzie żelazo -węgiel, czyli tzw. punkty krytyczne przyjęto oznaczać wg F.Osmonda literą A (z francuskiego arrśt- przystanek) i kolejnym numerem, a ponadto indeksem c (chauffage-ogrze" wanie) dla temperatury przy nagrzewaniu, lub r (refroidissraent - chłodzenie) dla temperatury przy chłodzeniu. Indeksy wskazują kierunek przemiany, a dodatkowo zapewniają jednoznaczność warn tości liczbowych,które różnią się dla wygrzewania i chłodzenia**

Szczegółowe oznaczenie przemian jest następujące:

A - przemiana magnetyczna cementytu, przebiegająca w stałej temperaturze 210°C,

A - przemiana eutektoidalna (perlityczna), przebiegająca w stałej temperaturze 723°C (wzdłuż linii PSK),

A - przemiana magnetyczna żelaza, a następnie ferrytu, przebiegająca do zawartości ok. 0,47% C w stałej temperaturze 770°C, obniżając się do 723°C przy zawartości 0,77%C i następnie przebiegająca w stałej temperaturze (wzdłuż linii MOSK),

A - przemiana alotropowa żelaza a —► jr, przebiegające w temperaturze obniżającej się od 912°C dla żelaza do 723°C dla zawartości 0,77% C i następnie w stałej temperaturze (wzdłuż linii GOSK),

A - przemiana alotropowa żelaza i —► «, przebiegająca w temperaturze od 1394°C dla żelaza do 1495°C przy stężeniu 0,09%C (wzdłuż linii NH),

A - początek wydzielania się cementytu wtórnego z austenitu

cm

przy chłodzeniu lub koniec rozpuszczania się cementytu wtórnego w austenicie zgodnie z przebiegiem linii ES.

241