Skanowanie 08 12 13 37 (7)

Stałemu gnuiaiw nu bazie kaUMiu łliertiehuniuacL.

W przypadku występowania gruntów Skatfcu Państwa na obiekcie scaleniowym i w przypadku braku ich nabywców, grunty tc należy lokalizować w zwartych kompleksach w celu przekazania jednostkom zajmującym się produkcją rolną.

Prace scaleniowe maja. doniosłe znaczenie gospodarcze i społeczne, a ich jakość ma decydujący wpływ na wzrost produkcji rolnej i właściwe ukształtowanie się stosunków społecznych na wsi.

Ze względu tui duże znaczenie, a zarazem na znaczne trudności, prace te są powierzane specjalistom o najwyższych kwalifikacjach technicznych oraz wysokich ocenach morałno-etycznych. Wykonawcy scaleń muszą rozumieć i znać problematykę wiejską i muszą nawiązać ścisłą współpracę z uczestnikami jcalcnia, bo w przeciwnym wypadku nie będą w stanie opracować projektu scaleniowego akceptowanego przez uczestników.

Stan obecny polskiego rolnictwa

Po przyjęciu Polski do Unii Europejskiej z dniem 01.05.2004 r. rolnictwo polskie, jeden z najważniejszych działów gospodarki, musi zostać poddane gruntowej modernizacji, aby stać się w pełni konkurencyjnym na rynkach zachodnich. Proces len wymaga zastosowania nowoczesnych rozwiązań pozwalających na poprawę jego struktury agrarnej.

Rolnictwo polskie charakteryzuje niekorzystna struktura obszarowa gospodarstw, duże rozdrobnienie rozłogów gruntów, niewystarczające wyposażenie wsi w infrastrukturę techniczną i społeczną, mała przydatność rolnicza dużej części użytków rolnych oraz trudne warunki uprawy gleby spowodowane rzeźbą terenu.

Szacuje się, że w kraju prowadzi działalność około 2 mb gospodarstw rolnych o średniej powierzchni 7.6 ha. Powierzchnia aż 55% ogólnej liczby gospodarstw nie przekracza 5 ha. Struktura obszarowa gospodarstw jest regionalnie bardzo zróżnicowana. Najbardziej niekorzystna występuje w południowo-wschodniej, południowej i środkowej części kraju.

Kousekwencjąniekorzystuęj struktury obszarowej jen niska dochodowość gospodarstw i wiążąca się z tym niska stopa życiowa ludności wiejskiej. Na wsi mieszka około 14,7 mb osób (38,3% ludności kraju), tylko dla około 3,8 mb praca na roli stanowi wyłączne lub główne źródło utrzymania- Znamienne jest, że w gospodarstwach drobnych, o powierzchni do 3 ha, tylko 22% dochodów pochodzi z pracy na roli. Źródłem pozostałych dochodów są świadczenia socjalna (renty i emerytury) oraz praca poza rolnictwem.

Bezpośredni wpływ na słaby rozwój produkcji i niski poziom życia ludności wiejskiej ma stan infrastruktury technicznej i społecznej wsi tylko 46% gospodarstw wiejskich Jest przy łączonych do wodociągów zbiorowych, a 20% do gazu sieciowego. Sieć kanalizacyjna i telefoniczna jest niewystarczająco rozwinięta. Poziom opieki zdrowotnej i szkolnictwa jest niski. Powoduje to znaczne dysproporcje pomiędzy jakością życia na wsi i w mieście.

Obiektywne i historyczne uwarunkowania polskiego rolnictwa oraz dntychozcaowc doświadczenia wskazują na potrzebę zmiany układu przestrzennego terenów mhtych. Konieczne jest stopniowe zmniejszanie liczby gospodaratw, powiększenie ich obszaru i przejęcie przez gospodarstwa rozwojowe gromów pańsrwowych. Narzędziem w cym procesie są prowadzone od lat scalenia i wymiany gruntów.

Sculcnia gruntów - tradycyjna metoda poprawy układu przestrzennego wsi

Scalenia gruntów obecnie wykonywane w Polsce mają na celu przekształcenie wadliwego układu przestrzennego rozmieszczenia działek i archaicznego układu komunikacyjnego w racjonaby nowy układ przestrzenny.

Szachownica gruntów oraz przestarzały układ komunikacyjny dróg jest szczególnie uciążliwy dla rolników. Niewielka ilość dróg publicznych wraz z rozbudowaną siecią dróg prywatnych o szerokości okoio 2,5 m była wystarczająca, gdy rolnicy uprawiali grunt sprzętem konnym. Z uwagi na szybki podział gospodarstw rodzinnych bardzo często zdarzają się sytuacje, że rolnicy nie mają dojazdu do swoich dziatek lub istnieje dojazd okresowy, np. zimą lub po zbiorze plonów przez sąsiadów,

Sytuacjo tn staje się obecnie jeszcze trudniejsza, gdy rolnicy wprowadzają do upraw gruntu ciężki sprzęt mechaniczny. Szacuje się, że ohecnie guspudnrslwn rolne posiadają dostateczną ilość sprzętu, a nawet w niektórych województwach, gdzie są małe gospodarstwa rolne, występuje nadwyżka sprzętu mechanicznego.

W związku z powyższym na terenie kraju, gdzie są matę i rozdrobnione gospodarstwa (co dotyczy centralnej. południowej i południowo-wschodnią części kraju), zachodzi pilna potrzeba dokonania prac scaleniowych. Utworzenie dróg dojazdowych do własnych dziatek bardzo często jest pilniejsze niż likwidacjo uciążliwej szachownicy gruntów. Rolnicy próbują rozwiązać problem uciążliwej szachownicy poprzez wymiany, natomiast z problemem dróg dojazdowych nie mogą sobie poradzić. Sytuację taką można poprawić przez scalenia gruntów. W opracowanych projektach każda nowo projektowana działka ma dogodny dojazd dzięki nowemu układowi komunikacyjnemu. Jest on „sercem" projektu scaleniowego, gdyż umożliwia, ułatwia i skraca dojazd do dziatek.

Na terenie województwa lubelskiego utarło się powiedzenie, że „kto się nie komasujc, ten bankrutuje”.

W obecnej sytuacji na etapie gospodarki rynkowej - ma to szczególne znaczenie, analiza zysków lub strat wynikających z porównania przychodów i kosztów produkcji ma obecnie decydujące znaczenie. Prowadzenie produkcji w gospodarstwach o uciążliwej szachownicy gruntów bądź o uciążliwych dojazdach staje się nieopłacalne.

W celu rozpropagowania prac scaleniowych proponuje się prowadzenie rozmów z rolnikami na organizowanych zebraniach wiejskich bądź za pośrednictwem ośrodków doradztwa rolniczego, W trakcie rozmów natęży wyjaśnić rolnikom cel scalenia i efekty, jakie można osiągnąć pa przeprowadzeniu scalenia.

*

Argumeniy ekonomiczne przeważnie nie przekonują rolników. Przedstawiają oni swoje racje osobiste i w efekcie nie dochodzi do prac scaleniowych.

Przeciwnicy scaleń przeważnie wywodzą się spośród ludzi w podeszłym wieku, którzy nic są zainteresowani scaleniem gruntów, natomiast glosy młodych rolników, którzy chcą scalenia, z teguły giną w dyskusji, gdyż młodzi stanowią mniejszość.

W celu uaktywnienia rolników proponuje się, by grupa inicjatywna wystąpiła do Urzędu Marszałkowskiego bądź do Wojewódzkiego Biura Geodezji I Terenów Rolnych w swoim województwie z prośbą o dokonanie scalenia. Biuro winno opracować uproszczony projekt W tym projekcie należy przedstawić nowy układ komunikacyjny, nowo kompleksy uprawowe, kierunek działek, dokonać symulacyjnego rozmieszczenia poszczególnych działek w wybranych - reprezentatywnych gospodarstwach roinych. Projekt taki powinien opracować doświadczony geodeta scalemowlec wraz z przedstawicielami wsi, którzy są zainteresowani scaleniami gruntów.

Następnie projekt ten należy omówić na ogólnym zebraniu wiejskim, gdzie po dyskusji i wniesieniu określonych poprawek najczęściej rolnicy zgadzają się na wszczęcie prac scaleniowych.

Rolnicy, którzy dotychczas nie zgadzali się na scalenie gruntów, po szczegółowym omówieniu projektu i przedstawieniu w formie graficznej (najlepiej w skali 1.5000) na mapie przedstawiającej cały obręb awiden-cyjny, przeważnie godzą się ni projekt poniewąż dotychczasowe obawy I argumenty, by nic podejmować scalenia, doświadczony geodeta scaleniow.ee potrafi obalić. Taką praktykę stosują geodeci na terenie województwa lubelskiego z powodzeniem

Z uwagi na ograniczoną możliwość omówienia technologii prac scaleniowych w niniejszym opracowaniu przedstawiono tylko zasadnicze otapy prac z procesie scalenia gruntów:

I Wszczęcie postępowania scaleniowego (wniosek właścicieli gruntów, których łączny obszar przekracza połowę gruntów całej wai),

1 Wybór rady uczestników scalenia,

3.    Opracowanie założeń do projektu scalenia (projektu ogólnego scalenia) i okazanie go uczestnikom,

4.    Wykonanie szacunku porównawczego gruntów,

5 Obliczenie wartości gruntów gospodarstwa przed scaleniem i zebranie indywidualnych życzeń co do lokalizacji nowych działek,

ó. Opracowanie rozstawkt graficznej i rachunkowej,

1 Opracowanie projektu scalenia gruntów i zasad objęcia w posiadanie nowo wydzielonych gruntów,

8.    Wyznaczenie projektu scalenia na gruncie,

9.    Okazanie projektu scalenia gruntów uczestnikom i zebranie ewentualnych zastrzeżeń,

10.    Rozpatrzenie zgłoszonych zastrzeżeń przez starostę po zasięgnięciu oprali komisji doradczej,

■ 1 Podanie do wiadomości decyzji starosty o zatwierdzeniu projektu scalenia gruntów i zasad objęcia w posiadanie nowych działek,

12. Utrwalenie projektu scaleniowego,

'3. Wprowadzenie uczestników scalenia gruntów w posiadanie nowo wydzielonych działek,

53