DSC57

rolę twórczych, samokrytycznych praktyków. W najlepszym wypadku nauczycj_C|_ę wypracują sobie ogólne zasady i wytyczne, będące podstawą ich pracy. Z teo₀ powodu muszą oni być gotowi do interpretowania oraz stosowania tych za^ i wytycznych w konkretnych sytuacjach — i to właśnie tutaj mogą przyjąć rot eksperymentatorów. Siłą rzeczy niektóre z tych prób zakończą się niepowodzeniem, ale zdarzenia takie mogą być równie kształcące jak sukcesy. Tak wję_c zalecamy studentom, by na etapach przygotowania i planowania zajęć widzieli się od czasu do czasu w roli eksperymentatorów, gdyż dzięki temu będą mogli podchodzić do tradycyjnych problemów w sposób oryginalny i nowatorski oraz decydować, w jaki sposób teoria może zainspirować praktykę. Oczy wiście eksperymentowanie będzie wymagało pewnego ryzyka. Jeśli jednak ryzyko zostanie właściwie skalkulowane, korzyści przeważą nad minusami.

Jak wcześniej wspomnieliśmy, za podstawę naszych uwag na temat przygotowania i planowania zajęć przyjmiemy model zbudowany na celach. Pokrótce ujmując, wymaga on uprzedniego określenia pożądanych wyników sytuacji lekcyjnych, by środki do nich prowadzące można było uporządkować w sposób logiczny i systematyczny. Model znajdujący podstawę w celach wiąże się z racjonalnym podejściem do planowania programu nauczania i jako taki ma swoich wrogów. Osoby o progresywnych poglądach na edukację twierdzą na przykład, że takie podejście, wymagające uprzedniego określenia przez nauczyciela wyników nauki, nie bierze pod uwagę ewentualnych celów dzieci i kwestionuje wartość wyników nie zamierzonych. Jak pisze jeden z autorów^{1 2 3 4 5 6 7 8}: „Zadanie nauczyciela nie polega na wcześniejszym określaniu wyników, lecz na stawianiu dzieci w sytuacjach lekcyjnych, które stymulują je na mnóstwo sposobów i których wyniki będą ujawniać się stopniowo dzięki stałej interakcji i negocjacjom między nauczycielem i uczniem Inni przeciwnicy wskazują na niezgodność między zimnym racjonalizmem modelu

Ramka 6

1

j Mocne punkty i słabości celów operacyjnych Mocne punkty

2

   Za podstawę przyjmują zachowanie, wymierne i obserwowałne.

3

   Łatwo je komunikować nauczycielom i uczniom.

4

   Ułatwiają organizację pracy dzięki określeniu zamierzeń i rezultatów.

5

   Zwiększają klarowność myślenia i planowania oraz rozpraszają niejasności.

6

   Są „odporne na nauczycieli" i jasne dla nauczycieli przeżywających stres.

7

   Są w wysokim stopniu nakazowe.

8

   Dostarczają jasnych kryteriów oceny.    _