DSC941

,h krajach. Dostrzegła ona na pr,_yk| „arna * ^rń*"^y * „lural.^cm". który narodzi) _Sl(; * wolno* '^^_ypacyjny"’ P„_fl,_k,_u pomiędzy Ko<c,,„e_m ^

^C P°^n,,<dZ>    .789. a „plural.^naem opartym na ^

^k^ -Jwy^{niku P} ^m po ^rokU hycnie pc^nc mniejszość, rcli_gl

1to**"⁰*' • P,ctw«y ¹ "'fi zachowania swo.eh przekop

^czu ,, Bryl³'^{111 P}    n*>ż^,,vU    się moralnego, czy w_ręc/

^{w W}* Jjdetnu '>hy"^,il,drugl na,om.as' ^d°_k]nlWspólnotom religijnym ,_a.

^ran,UJ ,._{h w} iajcm^n,c>' . „icehrzc^U³ ;_akim cieszy się chrzęści-

^reli*'^jn^ ^gwaranto*³"' _a j szacun •    próby porównania

rrS3 .e« _P-r^,uj:: S*-** ■ ■’?***>

^P ,mec<>    ₁ienpr^/->'^{w0 J} francuskiego i brytyjskie

^k,*^g.° większo# K^on,ra^ _r3cji sP°^,eCZ^_brv punkt odniesienia dla _po. ^Jil różnych model' «" ® _{on ró}wni« ^d°. _d ^alalność religijną w _ohu

Spt^SS- -£££• p°^{j,nowania pojęc,a} -^akccp'

^"krajach. Jest -°    _subte|niejszych ustaleń, kon-

tacji". * którym sit P°    _formalnyc ■ _religijne śluzą za ,.na-

Istniejc tak^ _ją, ,e pe*"^{S 1} _dy organ.zacje świeckie wencji i praktyk- Rosienia ^"^fgjjnych. Inny aspekt tego turalny". ^f^formacj.**‘JUm przedstawtctel. lub potrzebują porady lub    wiąże s.« z - _enlować sferę religijną

,/eformalnego rodzaju ^ ^.„ają rep    ^ ^ _{komjsJ1 do}.

iderów wspólnot wyzn ^y _uroCzystosci. pod    ^ , _{w tym}

odczas lokalnych . P"⁵ _u ^ażnych k^3taS'^r _{Njeklóre kraj}e odrzu-

todzeniowych czy    _rozWiązań jest ^szerok    • odgórnie listę

ypadku skala stosowanych roż™^ _inne wyznaczają 6 wszelkie formy reprezentacji rehgn-

znawanych religii"    . ^_ccplaCji odi^iercie a g

Kolejny, .rzec, wymiar społecznej akcP [J    _d0 akceptowanm m-

ceptowanych” czy „uznawanych grup ^ ^ _pub|_icznej. Ma to jako wartościowych partnerów lub r>    ^ :_e(j_na organizacja rc

ególnc znaczenie w społeczeństwach, ^w    _w przypadku

,a zdobyła dominującą lub wpływową    „narodowych"

)w' państwowych w niektórych krajach .    >    . Kościołów'

Ołów W Angin. Szkocji , Szwecji czy „terytonalnych

lnnvnv słowy. istniej rozmaite n_UK,

_k*e podlew* nieustannym ?m,._ino_{m S}fon* —.

₀:njnu. uwierzytelnienia. ^uPrnw_0mocnien    ^t0,Crancji _n7" ^,fcu«^,J»*c_Ko

** «*">** ^re'W^ch P°*ostaj_e różn’    ^'°^So^n,_;1'

yheklórzy przedstaw,ciele nauk spole    ^Y W różny_ch ^3cu"l<u vvn

ligi, • gnp

, tcrWinologw. -...

~-enę zróżnicowania religijnego.

» _tyJn,es,cn,u do owych bardzo zróż ^nych stosują , ^^fclWan,

rr* - ^re»~- -

**«*3E5

IV

PLURALIZM JAKO WARTOŚĆ

Termin ..pluralizm” jest powszechnie stosowany w socjologii religii. „jcznie rzadziej jednak bywa objaśniany (zob. Hamnett 1990: Riis 1999)' Wielu autorów zdaje się zakładać, że znaczenie terminu jest tak jasne i oczywiste, iż nie wymaga ono bliższej analizy. Ma to zapewne pewien _zwiqzek z faktem, że Peter Berger i Thomas Luckmann posługiwali się często tym pojęciem w latach sześćdziesiątych XX wieku, a więc w okresie kluczowym dla formowania się współczesnego kształtu socjologii religii. Niebawem wrócę jeszcze do tej kwestii. Być może rozgłos, jaki zdobyły _jch prace, utwierdził innych socjologów w przekonaniu, że nie trzeba się już zastanawiać nad znaczeniem terminu „pluralizm”. Zakładano prawdopodobnie. że owo znaczenie można uznać za oczywiste. Obecnie w większości późnonowoczcsnych społeczeństw, jest to także termin, który niesie ze sobą silnie pozytywny ładunek ideologiczny i emocjonalny (zob. jednak Baumann 1999). Pomaga to zrozumieć, dlaczego tak wielu socjologów chętnie używa tego terminu, nie precyzując dokładnie, co przez niego rozumieją. Jeśli socjolodzy religii próbują spojrzeć krytycznie na „pluralizm”, narażają się na oskarżenie o złą wolę lub wstecznictwo. Uważam wszakze. że takie krytyczne badania należało wykonać już dawno - nie dlatego, że mam nieżyczliwy stosunek do pluralizmu jako wartości, a dlatego, że moim zdaniem etyczna i polityczna siła terminu jeszcze się wzmocni, jeśli jego znaczenie sianie się bardziej przejrzyste. Doprecyzowania wymaga zwłaszcza jego związek z różnymi pojęciami zróżnicowania religijnego.