dydaktyka 01
0

ffli#; i .-•■* ■<.’■ '<

Opracowane na podstawie: F. Bereźnicki, Dydaktyku kształcenia

ogólnego, Impuls. Kraków 2004, s. 199-202.

(wili    ; ■

J*'* ■ IB Mil -■■'<■■;

¹ "

mm-

KHgi;

:l«"r

n/

Kierowanie procesami poznawczymi

W tym ogniwie procesukształcenia nauczyciel stopniowo przeprowadza uczniówCod faktów, przez pojęcia do zasad, praw i teorii, doprowadzając do powstania w ich umyslat h usystematyzowanej wiedzy.

Nowe obiekty, fakty i zjawiska uczniowie mogą poznawaj w różny sposób:

V    — przez bezpośrednie zetknięcie się z nimi,

- za pomocą środków zastępczych mniej lub bardziej

zbliżonych do rzeczywistości, takich jak np.: rysunki, obrazy, modele,

V    - za pomocą słowa mówionego lub drukowanego.

Wszystkie te źródła wiadomości powinny być umiejętnie i racjonalnie wykorzystane przez nauczyciela, który gdzie tylko można, powinien wykoczystywać pozn an iejjez-pośrednie, ąw poznaniu pośrednim łączyć opisy słowne z ekspozycją obrazową.

Tak poznany materiał faktograficzny stanowi podstawę do tworzenia uogólnień. Poznając różne fakty, uczeń nie ma możliwości wyłonienia tego, co jest w nich istotne i co stanowi o ich odrębności. W przeciwieństwie do poznania zmysłowego, tutaj potrzebny jest proces myślowy (poznanie umysłowe), który doprowadzi do uogólnień, a te pozwolą na powstanie pojęć.

Proces kształtowania i opanowania pojęć przez uczniów nie powinien polegać na zapamiętywaniu podanych przez nauczyciela gotowych określeń pojęć, lecz być wynikiem organizowanej przez niego wytężonej pracy uczniów wymagającej takich procesów myślowych, jak: analiza, synteza, uogólnianie, różnicowanie.

Doprowadziwszy do ukształtowania różnych pojęć, nauczyciel wprowadza uczniów na drogę ich porządkowania i znajdowania między nimi związków. W ten sposób tworzą się najpietw proste łańcuchy pojęć, a potem bardziej złożone siatki pojęć.

Program zajęć nr 5. Ogniwu procesu kształcenia

63

ódczas tego etapu kierowania procesem poznawczym ńiów, nauczyciel powinien się skupić na:

^tworzeniu struktur wiedzy w umysłach uczniów, po-[nieważ mają one ogromne znaczenie dla jej uporządkowania i korzystania z niej,

dążeniu do utrwalenia pozyskanej przez uczniów wie-•< dzy, co ściśle wiąże się z jej strukturyzacją.

^2. Odpowiedz na pytania:

|jj?' Jakie są zadania nauczyciela na etapie:

K>_:' a) zapoznawania uczniów z nowymi faktami,

K' b) kształtowania pojęć,

Bp c) systematyzowania ich wiedzy?

ii 3. Poszukaj dodatkowych informacji na temat kierowania procesem poznawczym uczniów w innych źródłach.