Fanti4

ii_it — odmrożone nakłady inwestycyjne w t-tym roku budowy w wyniku np. oddania do eksploatacji określonego etapu budowy,

1 — nakłady inwestycyjne na dany obiekt.

Ze względu na przewagę kosztów stałych w budownictwie wodnym problem zamrożenia nakładów inwestycyjnych jest zagadnieniem bardzo ważnym. Skutki ujemnego wpływu zamrożenia nakładów możemy zmniejszyć

przez:

.i) skrócenie do minimum okresu budowy przez dobrą organizację budowy, wprowadzenie mechanizacji, zmianowości itp., li) takie ułożenie harmonogramu robót, aby — jeżeli jest to możliwe z technicznego punktu widzenia — roboty kapitałochłonne wykonać pod koniec okresu budowy,

<•) wprowadzenie etapowania inwestycji, aby w miarę możliwości uruchamiać produkcję wcześniej w poszczególnych węzłach.

Koszty eksploatacyjne z reguły są sumą kosztów osobowych, na materiały. energię, na remonty bieżące i kapitalne.

W budownictwie wodnym sposób podziału kosztów uzależniony jest od wymaganego przez księgowość zakresu kontroli poszczególnych elementów kosztów. Do obliczeń wskaźnika efektywności w budownictwie wodnym przyjmujemy koszty eksploatacyjne wraz z remontami bieżącymi i kapi-i.ilnymi w wysokości ok. l,2-bl,4^l0/o od nakładów inwestycyjnych. W przypadku dokładnych obliczeń konieczna jest pełna analiza poszczególnych gi up kosztów eksploatacyjnych.

{>eena efektów uzyskiwanych w procesie produkcji oraz ich jednoznaczne i porównywalne ujęcie z uwagi na kompleksowość inwestycji budownictwa wodnego i niewymierność takich efektów, jak np. szkody powodziowe, wypoczynek, sport wodny, są nadal trudne i stanowią przedmiot stałych dyskusji.

V. reguły w inwestycji jednozadaniowej efekty produkcji możemy wyrazie w jednostkach naturalnych lub w złotych.

W inwestycji wielozadaniowej musimy ustalić wiodącą jednostkę natura li i;) produkcji i do niej sprowadzamy wartość produkcji traktowanej jako drugorzędna. W tym przypadku musimy znać współczynniki przeliczeniowe efektu drugorzędnego w stosunku do efektu wiodącego oraz znać reny jednostkowe produkcji lub przynajmniej koszty własne tej produkcji.

W kompleksowych inwestycjach efekty produkcyjne powinniśmy ująć sprowadzając je do jednej, dominującej produkcji wyrażonej w jednostkach naturalnych przy grupowaniu efektów w grupy: inwestycje o charakterze zabezpieczenia przed powodzią, wyrównania przepływów, związane z budową zbiorników, obejmujące budowę energetycznych stopni wodnych, zapewniające przerzut wody i zaopatrzenie w nią deficytowych terenów.

W pracach badawczych powinniśmy, w szczególności przy obliczaniu efektów i kosztów eksploatacyjnych, zwrócić uwagę nu stałość cen dóbr

inwestycyjnych. Koszty będące wyrazem finansowym użytej pracy uprzedmiotowionej i pracy żywej stanowią sumę cen zastosowanych czynników produkcji. Racjonalna gospodarka środkami produkcji, zmierzająca do ich oszczędności wymaga, aby między cenami poszczególnych środków produkcji były zachowane prawidłowe relacje.

Jako prawidłowe relacje między cenami środków produkcji na ogół przyjmuje się takie, które odpowiadają kosztom własnym ich wytwarzania, powiększonymi o marże handlowe. W pewnych przypadkach praktyka gospodarcza wymaga, aby przy ustalaniu reakcji i poziomu cen zbytu surowców uwzględniono ich wartość wymienną w handlu zagranicznym.

Przyjmowanie więc cen ustalonych nie według kosztów własnych produkcji oraz zmienność ich w czasie stanowią poważne utrudnienie w rachunku ekonomicznym, a często wręcz uniemożliwiają porównanie.

Przy planowaniu i projektowaniu inwestycji posługujemy się również jednostkowymi wskaźnikami techniczno-ekonomicznymi.

Znając aktualne i podobne wskaźniki techniczno-ekonomiczne eksploatowanych obiektów o zbliżonych wielkościach produkcji i wartości środków produkcji — możemy je przyjąć jako wyjściowe. Z drugiej strony znając analogiczne wskaźniki badanych wariantów drogą porównań możemy wyrobić sobie pogląd o celowości inwestycji.

i

Rys. 1-12. Rozkład nakładów inwestycyjnych J i efektów produkcyjnych P w okresie budowy i eksploatacji obiektu z uwzględnieniem zamrożenia nakładów inwestycyjnych w czasie budowy oraz remontów R w okresie eksploatacyjnym