Farm1927

rem. inicjując swoistą aia sicoic it-uK-jy. *-•*■*-—    .    ----»

które są zdolne do wiązania Icków, jest ograniczona, dlatego tez jedynie określona

ilość wprowadzonego leku może je wysycić.    ... ,    hi,, h

Sposób rozmieszczenia w poszczególnych tkankach jest swoisty dla danego leku i zależy od w ielu czynników, m in. wielkości cząsteczki, stopnia jej dysocja-cj. powinowactwa do białek osocza . tkanek, stopnia rozpuszczalności leku w łtaLąch Mo» przyjąć jato zą-sąclf. « lalw/ej przenikają pracz błony biolo-gicznr cząsieczki małe nie/junizowane. dobrze rozpu.zcząjne w iłuHcząch. Teorią kompąri/nemową pzzmicazzz-ąn.ą Icków w onanizmie ząklądą podział orpni-

/rnn 2 elówne kompartmenty: wewnątrzkomórkowy i pozakomórkowy. W kom-pmmcncfe pozakomórkowym wyróżnia się ponadto kompartmerU wewn^rzna-Syn^y i Sódmiąższowy Pod pojęciem komponentu centralnego określa wę rozz//ie«/xzenie kku we krwi, natomiast bodowego - w tkankach (p. rozdz. 2).

Ważnym czynnikiem wpływającym na rozmieszczenie leku w organizmie i przc-nik*me go do tkanek jest stofńeń ukrwienia danej tkanki Inki przenikają szybciej do tkanek silniej ufcrwiooych niż do tkanek ukrwionych ^bo-

Przenikanie Icku z krwi do mózgu jest regulowane przez kilka barier barierę krew móZŁ krew płyn mó/gowo-rd/eniowy i płyn mózgowo rdzemowy-móz*. Proces przenikania Icku przez barierę naczyniffwo-móz.gową odby wa się według ogólnych zawad fizykochemicznych kierujących przenikaniem przez błony komórka Oznacza fo. Ze związki rnałocząstcczkowe me/.wiązanc z białkiem, mezjo-nizowanc i rozpuszczalne w tłuszczach pokonują barierę nac/ymowo-mózgową łatwiej niż związki o dużej cząsteczce, związane / białkiem, /jonizowane i rozpuszczalne w wodzie W związku z tym stężenie niektórych związków, np. alkoholu etylowego i tiopcntalu. osiąga w mózgu bardzo szybko wartości stężania w osoczu, podczas gdy dla innych związków, np. insuliny, kwasu suIfanilowego, metotreksatu, stosunek stężenia w mózgu i w osoczu nigdy mc jest większy od 0.1. Spostrzeżenia te świadczą, żc bariera naczyniowo-mózgowa zachowuje się z punktu widzenia fizjologicznego jak błona komórkowa. Aby przekroczyć barierę krew-mózg. lek przekracza błonę komórki śródbłonka od strony światła naczynia i następnie przenika przez komórkę i przekracza błonę od strony tkanki. Niektóre łęki wymagają układu transportującego (np. lewodopa).

Przepuszczalność bariery krew-mózg zwiększa się znacznie dla wielu Icków i innych związków w stanach zapalnych opon mózgowych. Na przykład penicylina, która normalnie przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego w ilości ok. 10% jej stężenia we krwi. w zapaleniu opon mózgowych osiąga w płynie mózgowo--rdzeniowym prawie takie samo stężenie jak we krwi.

Przypuszczalnie istnieje również bariera między krwią a cieczą oka, utrudniająca wnikanie związków zjonizowanych. związanych z białkiem i rozpuszczalnych w wodzie. Podobnie jak płyn mózgowo-rdzeniowy, ciecz oka jest produktem czynnego wydzielania (czynnej sekrccji), sterowanego częściowo przez dehydra-tazę węglanową i ATPazę aktywowaną sodem i potasem.

Przenikanie leków przez łożysko dotyczy wielu leków. Bariera łożyska jest nadzwyczaj łatwo przepuszczalna dla wielu leków i innych związków. Prawic każdy lek podany kobiecie w ciąży można stwierdzić w organizmie płodu. Przez łożysko mogą przenikać elementy morfotyczne krwi, makrocząsteczki, np. przeciwciała. Należy zawsze liczyć się z niebezpieczeństwem działania teratogennego lub em-briotoksycznego leków podawanych kobiecie w ciąży.

Redystrybucja leków

Istotną rolę w dziuląmu ^

ttk "ln.in.r4, tlunk,    - * stosuj ££!££

mipimową w stosunku doowcąą    &**“• ^ «ględu nadS^nS

«* ¹ “"'yna się ustalać nowa rńwZ,',i    '1™ °s"mum szybko s>,7m™?.

- mórg Syrenie Inku w m/„_gu    mózgi^S™?,

je, a lek przenika powoli do tkanki thiszczcnw^ *** ’^dzialanie nasenne usiępu-/jawisko redystrybucji jest zasadnicza S    ^J*^JC^ ^mctab«'««>wany i wydalany

turanów.odgrywaukkT^o^S^^^-^

Biotransformacja leków w organizmie

3“3S®ara»:asBss

Zachodzące procesy prowadzą do przekształcenia związków rozpuszczalnych w Huszczach i ntcpolamych, które są bardzo wolno wydalane z organizmu! zc względu na wchłanianie zwrotne w kanalikach krętych - na związki rozpuszczalne w wodzie i polarne, usuwane łatwo z organizmu przez nerki. Im bardziej związek jest polarny, tym szybciej jest wydalany z organizmu.

Zakres i szybkość biotransformacji leków, jak również biologiczna aktywność ich metabolitów, jest ważnym czynnikiem warunkującym czas trwania i intensywność działania leków (tab, 1.1). Najczęściej jednak proces len może się łączyć z utratą aktywności biologicznej związku.

Głównym miejscem biotransformacji jest wątroba, w której ok. ²l_i leków krążących we krwi ulega przemianom. Niewielkie tylko ilości mogą być metabolizowane w przewodzie pokarmowym, w płucach, nerkach i we krwi.

Tabela 1.1. Biologiczny okres półtrwania leków ulegaiących przemianom metabolicznym w organizmie i leków niemetabolizowanych

Nazwa leku	Biologiczny okres półtrwania leku rzeczywisty	Biologiczny okres półtrwania leku niemetabolizowanego
Fenobarbital	3-6 dni	10-20	dni
Heksobarbital	5-6 h	2-5	miesięcy
Chinina	6 h	100	lat

23