farma2 2

2

3.    Praepostio (zwane także invocatio), które ogranicza się do międzynarodowego znaku umownego „/?/?.” (skrót od słowa „recipe” oznaczającego „wź”), umieszczonego zwyczajowo u góry w oddzielnym wierszu z lewej strony blankietu recepty, a co oznacza, że tekst, jaki następuje po tym znaku, będzie przepisem zalecanego przez lekarza leku.

4.    Praescriptio (zwane także „ordinatio”) jest najistotniejszą częścią recepty, bowiem tutaj lekarz podaje:

a)    nazwy środków farmaceutycznych wchodzących w skład leku recepturowego

oraz ich ilość. Praepostio, a więc słowo weź, obliguje lekarza do wypisywania składników leków w drugim przypadku (genetivus)\ —► a więc weź „chlorku sodu” (Natrii chloridi) a nie „chlorek sodu” {Nutrii chloridum). Każdy składnik leku powinien być zapisany w osobnym wierszu. Przy przepisywaniu leku recepturowego należy także pamiętać o kolejności zapisywania jego poszczególnych składowych, tzn.:

Substancje czynne

•    remedium cardinale, czyli lek glówny/podstawowy (a więc substancja decydująca o głównych właściwościach terapeutycznych zapisywanego leku recepturowego), powinien być zapisany w pierwszej kolejności.

•    adjuvans, czyli lek wspomagający działanie Icku głównego, podawany jest w drugiej kolejności.

Substancje pomocnicze (tj. nie wpływające na organizm), czyli substancje potrzebne do nadania odpowiednich właściwości sporządzanej postaci leku

•    corrigens, czyli środek/i poprawiający/e smak, wygląd lub zapach leku, zapisywany/e jest/są w dalszej kolejności.

•    constituens {vehiculum = podłoże), czyli środek/środki niezbędny/e do sporządzenia (nadania) odpowiedniej postaci leku (np. maści czy zawiesiny), podany/e jest/są zazwyczaj jako ostatni/e składnik/i.

W wielu przypadkach nie wyróżnia się wszystkich wymienionych wyżej składników. Ponadto lekarz nie zawsze musi podawać ilości środków pomocniczych (czyli corrigens i constituens) potrzebnych do wykonania określonego leku. W wielu przypadkach może pozostawić tą kwestię do dyspozycji farmaceuty poprzez zastosowanie zwrotu „ąuantum satis” (czyli „w odpowiedniej ilości”) lub skrótem

b)    nazwę przepisywanego Icku (Icków) gotowego, podaną w oryginalnym brzmieniu według producenta. Należy zapamiętać, że w tym wypadku nie używamy dopełniacza, tak jak to ma miejsce przy lekach recepturowych, bowiem nie można swobodnie zmieniać nazwy handlowej preparatu (tj. nazwy zastrzeżonej, firmowej). Zamiast nazwy handlowej można podać nazwę międzynarodową leku - w języku łacińskim używając mianownika - jednak w praktyce ma to małe znaczenie, gdyż prawie każdy obecnie stosowany lek jest produkowany pod różnymi nazwami, przez rozmaite firmy farmaceutyczne; wiąże się z tym duża różnorodność występowania danego leku w zależności od dawki, postaci, wielkości opakowania, szybkości i długości uwalniania substancji czynnej a wreszcie ceny. Lekarze dobierają lek pod kątem wyżej wymienionych właściwości, stąd zwykle nie używają nazwy międzynarodowej leku, lecz zapisują konkretny preparat handlowy, którego właściwości spełniają ich oczekiwania.

T. M.