filozofia5

TALES-Woda naturą wszechrzeczy

I. Świat został stworzony z wody (arche), ponieważ wszytko jest stworzone z wody. W. zagęszczając się staje się błotem i ziemią, a rozrzedzane powietrzem i ognistym eterem.

U.    Nie odwoływał się do sił nadprzyrodzonych

HERAKLIT- Zagada cynia i logosu

I. Arche- ogień, który nie może istnieć bez łogos (rozum). Nic nie stałoby się niczym bez logosu. H. Wierzył w ruch realny, uważał że wszystko jest w ciągłym ruchu III. Wszechświat nie został stworzony lecz zawsze był żywym ogniem. IV. Człov/iek jest kombinacją wody, ziemi i ognia, a wyjśde o. powoduje śmierć V. Świat polega na wiecznej walce przeciwieństw VI. Istotą bytu jest zmienność, nie może istnieć to co niezmienne

PARMENIDE^- Istnienie i niezmienność bytu

I. Poznanie zmysłowe nie istnieje. U. Byt jest wieczny, niezmienny, jeden, nieruchom niepodzielny, stały, nie został stworzony. Nie może istnieć jednocześnie niebyt i byt, b niebytu nie ma. Byt jest tożsamy z prawdą ZENON Z ELEI- Paradoks ruchy

ł. Próbował udowodnić, że realny ruch nie istnieje. Dowody: Achilles, Strzał? Dychotomia, Paradoks Zenona (połowa połowy i nie można dotrzeć do celu). Ni możr dzielić odcinków w nieskończoność, ruch jest ciągły a nie punktowy DEMOKRYT- Atomy i próżnia

I. Atomistyczny pogląd- istnieją tylko atomy i próżnia II. Wszystko składa się z atomów, t one w ciągłym mchu, różnią się kształtem i wielkością. Łączą się ze sobą tworze przedmioty III. Jeżeli atomy stają się słabsze to rozpadają się IV. Dusza zbudowana jest atomów, są one gładkie V. Zakładał dualizm duszy (jest materialna) i ciała VI. Człowit powinien dążyć do stanu eudemonii SOKRATES- Cnota jest wiedzą, Powołanie filozofa

I. Za swoje poglądy został skazany łl. Ludzie postępują źle z niewiedzy III. Przekony ludzi do ich niewiedzy, uświadamiał ich o ich niewiedzy IV. Za największą mądn uważał uświadomienie sobie swojej niewiedzy. V. Stosował dialektykę 2 sposoby: zbijanie argumentów rozmówcy przez doprowadzenie ich do sprzeczności 2. zada\ serię pytań z kiórych rozmówca sam zauważał co jest prawdą PLATON- Metafora jaskini

I. Istnieje świat idei, który jest światem idealnym, w którym żyje Demiurg-budownic; świata a świat rzeczywisty jest jedynie jego odbiciem. II. Dzielił społeczeństwo na warstwy- fiłozofów-władców; strażników- wojskowych: żywicieli. III. Dusza ludzka żył-, kiedyś w świecie idei i pragnie tam wrócić (wraca w momencie śmierci ciała), a dało jest jej więzieniem. Wstępując do ciała dusza straciła wszelką wiedzę, mądrość o pojędach ale może ją nabyć w drodze poznania. IV. Płaton uznawał poznanie rozumowe. V Demiurg zbudował świat z odwiecznie istniejącej materii. VI. Porównał śwat rzeczywist do jaskini, w której ludzie widzą tylko cienie, gdy się z niej wydostaną i przyzwyczają do światła to już nigdy nie będą chcieli tam wrócić.

ARYSTOTELES- Dzielność etyczna i złoty środek

I. Dzielił cnoty na dianoetyczne (są skutkiem doświadczenia np. rozsądek) i etyczne (są skutkiem przyzwyczajenia) Ił. Wprowadził dualizm materii i formy III. Wyznawał dualizm duszy (dusza jest materialna) i dała, uznawał że są nierozerwalne i nie mogą żyć bez siebie IV. Dusza wstępując do ciała to czysta kartka; nie ma pojęcia o formie V. Bóg to nieruchomy poruszycie!, VI. Wyznaczył hierarchię bytów (połączenie formy z materią) najwięcej formy posiada dusza ludzka, która jest najbliższa połączeniu z bogiem VII. Dzielił duszę na wegetatywną (wiąże się z odżywianiem); d. zmysłowa i rozum (występuje wyłącznie u łudzi): biemy i czynny VIII. Zasada złotego środka- we wszystkim trzeba mieć umiar- należy zaspokajać swoje potrzeby przy jednoczesnym rozwijaniu rozumu. Nie ma ona zastosowania wszędzie np. mord, kradzież- to jest samo z siebie złe EPIKUR- Cierpienia i przyjemności

I. Egoista- celem ludzkiego życia jest dążenie do własnych przyjemności II. Osoba która ma najmniej potrzeb jest najszczęśliwsza, a największe nieszczęście ma ta osoba, która ma najwięcej potrzeb III. Zakładał istnienie bogów, ale nie ingerują one w życie ludzie bo mogłyby zakłócić szczęście ludzi IV. Dusza i ciało składają się z atomów. Jak dało umiera to dusza się rozpada V. Zmiany we wszechświede tłumaczył różnymi odchyleniami atomów

MAREK AURELIUSZ- Leczenie duszy

I. Uważał, że nie należy dążyć do sławy, rozkoszy i bogactwa II. Każdy ma wyznaczoną rolę w życiu, którą musi odgrywać i powinien się z niej cieszyć III. Śmierć jest czymś naturalnym więc nie powinniśmy się jej bać bo i tak dotknie każdego IV. Uczy! panować nad emocjami PŁOTYN- Bóg i emanacjo

I. Twórca neoplatonizmu II. By jest jeden, ale ulega emanacjom (zmianom). Każda zmiana jest gorsza od poprzedniej postaci bytu. Najlepsza i najbardziej doskonała jest pierwsza postać bytu- absolut (czysta jednia) Ul. Hipostazy bytu: a)duch(najdoskonalszy)-swiat idei b)dusza- świat psychiczny ornat er ia- świat materialny

ŚWIĘTY AUGUSTYN- Poszukiwanie boga

I. Uznawał platoński świat idei Ił. Bóg jest na szczycie hierarchii idei III. Świat materialny jest z natury dobry. Został zepsuty grzechem pierworodnym IV. Zbawionym można zostać tylko za sprawą łaski bożej (nawet jak czyni dobro) V. Dusza jest obrazem boga VI. Kwestionował poznanie zmysłowe VI. Zło nie jest bytem, bo to oznaczałoby, że bóg je stworzył

SWłĘTY TOMASZ Z AKWINU- Dowody na istnienie Boga

I. Oddzielił wiarę od rozumu II. Wyróżniał 3 rodzaje prawd: a)p. objawione ( Święte Księgi) b)p. rozumowe c)p. objawione i rozumowe razem (np. Bóg) UL Wyróżnił 5 dowodów na istnienie boga IV. Człowiek składa się z duszy (formy) i materii, a bóg jest istota prostą-dusza

KARTE2JUSZ- Myślę więc jestem

Stworzył kryterium oczywistości prawdy. Prawdziwe są stwierdzenia niezaprzeczalne, czyłi takie które można pojąć rozumem łł. Wyróżnił 3 rodzaje idei: nabyte, wrodzone i skonstruowane przez człowieka Ul. Sceptycyzm metodyczny- wątpienie jako metoda- na próbę poddawać wszystkie teorie wątpieniu i te co się oprą to sa niezaprzeczalne i nieomylne

BLAISE PASCAL* Wielkość, godność i tragizm człowieka

I. Dwa okresy rozwoju: Kartezjusz (meteorologia, matma, fizyka) i Św. Augustyn (religia, metafizyka) II. Wiedzą pewną można osiągnąć poprzez geometrię bo prowadzi dowodzenia w sposób dedukcyjny III. Uznaje pojęcia ni edefi ni owalne- byt, czas, ruch IV. Rozum nie jest w stanie pojąć wszystkiego- intuicja serca poznaje to co nie może rozum

V.    Proces poznania może odbywać się bez ud2ialu rozumu VI. Człowiek składa się z dwóch składników- ciała i myśli VH. Tragizm, człcfwiek znajduje się pośrodku między dobrem a złem i prawdą a fałszem. Człowiek jest pewny jedynie śmierci Vłłł. Ustanowił hierarchię bytów: Bóg, dusza, materia IX> Przewaga dóbr duchowych nad materialnymi jest nieskończenie duża X. uważał że dobro i cnota to kategorie prawdziwej wiary JOHN LOCK- O doświadczeniu

ł. Idee zawarte w ludzkim umyśle są efektem analizy danych zmysłowych dokonanych przez rozum. Idee proste podlegają procesowi myślenia- można je porównywać i zestawiać i na tej podstawie tworząc idee złożone i one podlegają dalszemu uogólnianiu i tak powstają idee abstrakcyjne II. Stworzył zmysł wewnętrzny, który odpowiada za odbieranie bodźców z naszego wnętrza, na podstawie których tworzą się idee proste. III. Przedstawiciel klasycznego empiryzmu .

GEORGE BERKELEY- Esse est percipi

I. Uznaje y/rażenia zmysłowe za jedyną dostępną człowiekowi rzeczywistość II. Zaprzeczał istnieniu abstrakcji w umyśle III. Istnieje tylko to co się doświadcza IV. Istniały czynne duchy- umysły nosiciele umysłów V. Zaprzeczał istnieniu świata materialnego VI. Światem rządzi bóg VII. Zmodyfikov/al poglądy pod wpływem Platona.

DAVID HUME- Wiedza o faktach I związek przyczynowy

ł. Czego rozum nie dokona tego dokona natura II. Empiryzm- cała wiedza musi pochodzić z doświadczenia III. Uznawał dualizm duszy i ciała IV. Uznawał rozdział między 2 sposobami argumentacji: opartym na faktach materialnych oraz o dedukcyjnym charakterze V. Uważał, że jeśli teolodzy i scholastycy nie umieli podać argumentów na istnienie boga to go nie ma. Bo nie można go udowodnić żadnym z 2 sposobów argumentacji

1MMANUEL KANT- Krytyka imperatywu kateyorycziwgo

I. Wyróżnił 2 rodzaje sądów: a priori analityczne- oparte na zasadńe niesprzeczności, objaśniają posiadaną widzę, mają char. Definicji; syntetyczne (empiryczne)- wywiedzione z doświadczenia, poszerzają naszą wiedzę i a posteriori analityczne- nie istnieją: syntetyczne- wywiedzione z doświadczenia II. Boga. wolności i nieśmiertelności nie ma w świecie zjawisk. III. świat składa się z substancji obdarzonych ruchem i wzajemnie na siebie oddziaływujących. IV. Filozofia transcendentalna polega na zbadaniu warunków możliwości doświadczenia.

AUGUSTĘ COMTE- Prawo 3 stadiów

I. Zajmował się zagadnieniem ewolucji wiedzy wyróżnił 3 etapy: f. teologiczna (odwoływanie do sił nadprzyrodzonych) F. metafizyczna (I. wyjaśniają zjawiska przez pojęcia abstrakcyjne) F. pozytywna (ł. formułują bwierdzenia oparte na faktach II. Wyróżnił nauki abstrakcyjne (matma, astronomia, fizyka, chemia, socjologia) i konkretne (mineralogia) III. Wprowadził naukę socjologię zamiast fizyki społecznej i nakreślił jej program IV. Fil. jest pozytywna bo zajmuje się wyłącznie przedmiotami rzeczywistymi, zajmuje się kwestiami ścisłymi, rozważa tylko tematy pożyteczne i ogranicza się do przedmiotów o których można uzyskać wiedzę pewną FRYDERYK NIETZSCHE- łdea nadczlowieka

kwestionował racje istnienia rzeczywistości, prawdę obiektywną, obiektywność wiedzy i uniwersalne zasady moralne U. Zajmował się problemami interpretacji człowieka jako istoty biologicznej a zarazem twórcy kultury HI. Dowodził że poznanie ludzie tak jak wszystkie czynności człowieka, wypływa z potrzeb życiowych i jest im podporządkowane IV. Twórca teorii nadczlowieka oraz moralności panów i moralności niewolników