Image 08

nie jest w przypadku producenta. Posiadane zasoby może on przeznaczyć do wytwarzania wielu dóbr. Decydując się na produkowanie np. Chleba rezygnuje zzastosowania swoich zasobów do produkcji wielu innych dóbr. Kapitał finansowy producent mógłby włożyć do banku (zamiast zainwestować go w produkcję) i otrzymywać korzyści w postaci procentów. Wszystko to są koszty alternatywne podjętej decyzji, lub inaczej koszty utraconych korzyści z odmiennych zastosowań posiadanych zasobów.

GRANICA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH

Gospodarowanie, czyli konieczność dokonywania wyborów, jest zawsze zdeterminowane danymi zasobami i daną technologią. Możliwości wyborów gospodarczych, jakie w momencie podejmowania decyzji posiadają podmioty gospodarcze, ilustruje bardzo przejrzyście granica możliwości produkcyjnych.

Przypuśćmy, że dane zasoby jakimi dysponujemy w ciągu roku możemy przeznaczyć na produkcję dóbr wojskowych (czołgi, rakiety, itp.) lub możemy je spożytkować do wytwarzania dóbr cywilnych (odzież, żywność, samochody, itp.).

Jeśli wszystkie posiadane zasoby przeznaczymy na produkcję dóbr wojskowych, wówczas przy danej technologii ich wytwarzania możemy wyprodukować pewną maksymalną ilość tych dóbr, równą OG (wykres 1). Przeznaczając wszystkie zasoby na produkcję dóbr cywilnych możemy wytworzyć, przy danej technologii ich produkcji, maksymalnie wielkość OA.

Wykres 1. Granica możliwości produkcyjnych

Możliwe jest oczywiście przeznaczenie części zasobów na wytwarzanie dóbr wojskowych, a pozostałej części na produkowanie dóbr cywilnych. Wówczas np. wyprodukujemy Ol jednostek dóbr wojskowych i OH jednostek dóbr cywilnych (punkt B). Takich możliwych kombinacji przeznaczenia (alokacji) zasobów na produkowanie dóbr wojskowych i cywilnych jest bardzo wiele (np. kombinacje C, D, E, F, itd.).

Granica możliwości produkcyjnych wskazuje na alternatywne kombinacje dwóch grup produktów, które społeczńestwo jest zdolne wytworzyć w ciągu danego okresu czasu wykorzystując do tego w całości i w jak najlepszy sposób posiadane zasoby oraz technologie produkcji.

Granica możliwości produkcyjnych oddziela dwa zbiory kombinacji: kombinacje osiągalne oraz kombinacje nieosiągalne przy danej technologii (np. punkt

N).

Wyborów można dokonywać jedynie w ramach kombinacji osiągalnych, przy czym punkty leżące na krzywej AE wyznaczają wszystkie maksymalne kombinacje produkcji dwóch dóbr jakie przy danej technologii można osiągnąć.

Jeżeli z jakichś powodów nie wykorzystujemy wszystkich zasobów, którymi możemy dysponować w danym momencie, wówczas wytwarzamy jedynie np. kombinację dóbr M (wykres 2a), która jest gorsza od jakiejkolwiek kombinacji leżącej na krzywej AE (mniej dóbr aniżeli np. w punktach B, C, D...). Z sytuacją niepełnego wykorzystania zasobów spotykamy się często w okresach kryzysów gospodarczych (np. bezrobocie, czyli niewykorzystana siła robocza) - są to sytuacje marnotrawstwa części zasobów, które mamy do dyspozycji.

Wykres 2a, 2b. Granica

Kombinacje lieosiągalne

Dobra

cywilne

Kombinacje

osiągalne

-►

Dobra wojskowe

możliwości

produkcyjnych

Dobra

cywilne

Dobra wojskowe

17