Image 144

ROLA RYNKU CZYNNIKÓW PRODUKCJI

W modelu gospodarki rynkowej uwzględnialiśmy dwie grupy podmiotów gospodarczych - gospodarstwa domowe oraz przedsiębiorstwa. Powiązania i zależności między podmiotami powstają za pośrednictwem dwóch rynków - rynku dóbr oraz rynku czynników produkcji. Każdy z podmiotów występuje w podwójnej roli. Na rynku dóbr konsumenci kształtują popyt na produkty i usługi, natomiast producenci wyznaczają podaż dóbr. Konsumenci i producenci dążą do maksymalizacji korzyści ze swoich działalności.

Na rynku czynników produkcji członkowie gospodarstw domowych (konsumenci) kształtują podaż czynników, oferując swoją pracę, zasoby kapitałowe, ziemię, itp. przedsiębiorstwom. Przedsiębiorstwa z kolei wyznaczają popyt na czynniki produkcji, niezbędne do rozwijania działalności produkcyjnej. Każdy z podmiotów poszukuje pozycji optymalnej na rynku czynników produkcji.

Dotychczas zajmowaliśmy się decyzjami konsumenta i producenta na rynku dóbr. Analizowaliśmy w jaki sposób kształtują się wielkości rynkowe (popyt, podaż, cena) oraz jakie warunki muszą być spełnione dla osiągnięcia maksymalnych korzyści przez podmioty gospodarcze. Obecnie rozważania nasze skupimy na rynku czynników produkcji.

ELEMENTY RYNKU

Zasady funkcjonowania rynku czynników produkcji są podobne do zasad, które analizowaliśmy zajmując się rynkiem dóbr. Podmioty gospodarcze (konsumenci i producenci) podejmują decyzje zmierzające do optymalizacji korzyści z podjętych działalności. Przewodnikiem działań podmiotów na rynku czynników produkcji jest zasada optymalizacji.

Konsument występuje w roli pracownika oferującego na rynku swoją pracę -oferuje umiejętności wykonywania określonego rodzaju pracy. Każdy człowiek posiada do dyspozycji ograniczony zasób czasu, który może podzielić między pracę i wypoczynek zgodnie ze swoimi preferencjami. Równocześnie praca jest źródłem dochodów, które można przeznaczyć na zakup dóbr. Oferując usługi pracy konsument poszukuje rozwiązania optymalnego, tzn. takiej ilości pracy, która dostarcza mu maksymalnych korzyści. W ten sposób kształtuje się podaż czynnika pracy na rynku. Praca jest najważniejszym czynnikiem produkcji. W gospodarce rynkowej opartej na własności prywatnej członkowie społeczeństwa oferują także inne czynniki produkcji, takie jak ziemia, zasoby naturalne oraz kapitał. Decyzje dotyczące ilości lub/i ceny oferowanych czynników wyznaczają ich podaż rynkową.

Producent (przedsiębiorstwo) kupuje na rynku niezbędne czynniki produkcji (pracę, ziemię, kapitał) płacąc za nie określone ceny. Ceny czynników są dla producenta kosztem produkcji. Równocześnie z zastosowania czynników producent odnosi korzyści w postaci wytworzonych dóbr, które następnie sprzedaje na rynku po określonej cenie. Celem producenta jest maksymalizacja korzyści,

289