33880

Statystyka porównawcza podaży pracy

W modelu gospodarki rynkowej uwzględniamy dwie grupy podmiotów gospodarczych: gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa. Powiązania i zależności między podmiotami powstają za pośrednictwem dwóch rynków- rynku dóbr oraz rynku czynników produkcji. Czynniki produkcji to przede wszystkim: praca, kapitał, ziemia. Na rynku czynników produkcji członkowie gospodarstw domowych (konsumenci) kształtują podaż czynników, oferując np.: swoją pracę przedsiębiorstwom, przedsiębiorstwa z kolei wyznaczają popyt na dany czynnik produkcji, niezbędny do rozwoju działalności produkcyjnej. Oba podmioty, tzn. pracownik, oferujący swoją pracę i przedsiębiorstwo, kupujące na rynku pracę jako niezbędny czynnik produkcji i płacące za nią określoną cenę, poszukują pozycji optymalnej na rynku czynników produkcji. Cena pracy jest dla przedsiębiorstwa kosztem produkcji. Równocześnie z wykorzystania pracy pracownika producent odnosi korzyści w postaci wytworzonych dóbr, które następnie sprzedaje na rynku po określonej cenie. Celem producenta jest osiągnięcie jak najwyższych zysków z zakupionych i wykorzystanych czynników produkcji (w tym wypadku pracy). Zgodnie z tym kryterium producent wyznacza popyt na określone czynniki produkcji (pracę). Producenci konkurują między sobą o jak najkorzystniejszy (po jak najniższej cenie) zakup pracy, natomiast sprzedający (oferujący pracę i określone umiejętności) o jak najkorzystniejszą jej sprzedaż (po jak najwyższej cenie). Powstające na rynku czynników produkcji relacje między popytem, podażą i ceną zależą od tego, czy podmioty gospodarcze działają w warunkach doskonałej czy też niedoskonałej konkurencji.

Podaż pracy

Celem decyzji konsumenta (podmiotu sprzedającego pracę) jest maksymalizacja zadowolenia z konsumpcji dóbr. Maksymalizując zadowolenie (użyteczność) konsument uwzględnia swoje preferencje (krzywe obojętności) oraz ekonomiczne ograniczenia wyboru (dany dochód konsumenta i ceny dóbr). Konsument (pracownik) dzieli swój zasób czasu na czas pracy i czas wolny. W wyniku podjętej decyzji konsument oferuje określoną ilość godzin pracy (dziennie, tygodniowo, itd.). Konsument dokonuje wyboru między dwoma specyficznymi dobrami: między dochodem z pracy (sumą dóbr, które może zakupić) oraz czasem wolnym od pracy. Relacja płaca- czas pracy stanowi funkcję podaży pracy pojedynczego pracownika. Wzrost płacy oznacza, że przy tej samej liczbie godzin pracy pracownik otrzymuje większy dochód. Wzrost dochodu powoduje zwiększenie konsumpcji dóbr normalnych, do których zalicza się także czas wolny. Efekt dochodowy wynikający ze wzrostu płacy sprawia, że pracownik zwiększa „konsumpcję" czasu wolnego ograniczając tym samym czas pracy. Za wybór każdej godziny czasu wolnego pracownik płaci koszt alternatywny, równy płacy, którą mógłby otrzymać przeznaczając ten czas na pracę. Wzrost płacy oznacza więc wzrost ceny czasu wolnego. Czas wolny staje się więc „ceteris paribus", dobrem droższym w porównaniu do innych dóbr. Pracownik zastępuje dobro droższe (czas wolny) dobrami stosunkowo tańszymi (dochodem z pracy). Efekt substytucji związany ze wzrostem płacy powoduje ograniczenie czasu wolnego i zwiększenie czasu pracy. Efekt dochodowy i substytucji działają w przeciwnych kierunkach. Efekt ostateczny zależny jest od tego, który z efektów, dochodowy czy substytucji, przeważa w danym momencie. Przewaga jednego nad drugim związana jest m.in. z poziomem dochodów