Image 158

Wykres 148. Podaż zasobów kapitałowych i naturalnych

i Cena		W i w Cena Podaż		Podaż 1^3
		P	i	1
		_	i j	1
0	fi	^ ik*T o ,		\ IIOŚĆ

W rzeczywistości krzywa podaży przyjmuje kształt wskazany na wykresie B. Właściciel zasobów posiada często możliwości alternatywnego ich zastosowania. Właściciel ziemi może nie być skłonny do wynajęcia posiadanych terenów po cenie mniejszej od OP. Tereny te może on wykorzystać inaczej, np. zakładając sad lub ogród warzywny. Dopiero wzrost ceny powyżej OP skłania właściciela do oferowania usług ziemi (wynajmowania, a nie sprzedaży ziemi) innym podmiotom gospodarczym.

Sztywność podaży oznacza, że cena czynników kapitałowych i naturalnych zależy wyłącznie od kształtowania się popytu rynkowego. Równowaga rynkowa powstaje w punkcie przecięcia się krzywych popytu i podaży.

Wykres 149. Równowaga na rynku czynników

Na osi rzędnych oznaczamy cenę czynnika, natomiast na osi odciętych zasób czynnika. W krótkim okresie czasu wielkość zasobu czynnika jest dana, tzn. nie zmienia się w zależności od ceny rynkowej. Jeśli popyt rynkowy wynosi D,, wówczas cena rynkowa równa się P_r Dla wielkości popytu D₂ cena rynkowa wynosi P₂. Jeśli popyt rynkowy jest niewielki, np. D₃, wówczas cena rynkowa czynnika równa się zero. Nawet za cenę równą zero nie znajdą się chętni, aby wynająć pustynny obszar ziemi dla celów rolniczych.

RENTA I QUASI-RENTA

Niektóre czynniki produkcji są nieodnawialne lub niemożliwe do powielenia. Można wykształcić wielu muzyków, inżynierów, ekonomistów, itp. lecz nie można stworzyć takich geniuszy jak Penderecki czy Einstein. Spośród tysięcy sportowców tylko nieliczni osiągają, dzięki połączeniu szczególnego talentu i pracy, wyniki na najwyższym poziomie. Można powiększać obszary uprawne ziemi, jednakże nie jest możliwe powielanie szczególnych cech klimatycznych niektórych terenów lub szczególnej lokalizacji terenów rolnych (np. terenów położonych w pobliskim sąsiedztwie wielkich miast).

Ze względu na specyficzne właściwości tego rodzaju czynników ich wynagrodzenie musi być znacznie wyższe, aniżeli normalna płaca. Przyciągnięcie usług takich czynników wymaga nadzwyczajnego ich wynagrodzenia, określanego mianem renty ekonomicznej. Otrzymanie renty ekonomicznej związane jest nie tylko z niepowtarzalnymi właściwościami czynników - zależy to również od rozmiarów zapotrzebowania (popytu) na usługi takich czynników. Znani piłkarze drużyn europejskich otrzymują wynagrodzenie przekraczające wiele razy wysokość płacy, którą mogliby zarobić poza działalnością sportową. Ponieważ w Europie piłka nożna jest bardzo popularna istnieje wielu zwolenników tego sportu gotowych zapłacić wysokie ceny za możliwość oglądania mistrzów piłkarskich w akcji. Za przyciągnięcie usług pracy (gry w piłkę) tych sportowców trzeba zaoferować im nadzwyczajne wynagrodzenie - rentę ekonomiczną. W Stanach Zjednoczonych piłkarze równie utalentowani jak gracze europejscy mogą nie otrzymywać renty ekonomicznej z racji niewielkiego zainteresowania piłką nożną (niewielkiego popytu na usługi pracy piłkarzy).

Wykres 150 przedstawia podaż usług dwóch rodzajów zasobów. Przy danym popycie cena na obydwa rodzaje usług jest taka sama i wynosi OP_r Oferowane wielkości zasobów wynoszą odpowiednio OA i OB.

Wykres 150. Renty ekonomiczne

Na wykresie A rentę ekonomiczną przedstawia cały obszar zakreskowany. Wielkość usługi zasobu OA jest oferowana nawet przy cenie równej zero. Przy-

317