592
zajmujących się środowiskiem naturalnym zob.: O. Young (red.) (1997), Global Governance: Drawing Insights from the Environmental Experience (Cornell University Press, London); P.M. Haas, R.O. Keo-hane i M. Levy (red.) (1993), Institutions for the Earth: Sources of Effective Jnfernat/ona/ Ertviron-mentalAction (MIT Press, London); D. Victor, K. Raustiala i G. Skolnikof (red.) (1998), The Efectlvness of Internationa/ Envlronmental Agreements (MIT Press, Cambridge, Mass.) - pozycje te oferują dobre analizy tematyczne oraz empiryczne. Większość najlepszych i najważniejszych prac z dziedziny środowiska naturalnego dotyczy poszczególnych zagadnień i reżimów. Na przykład R.E. Benedick (1991), Ozone Diplomacy: New Directions in Safeguarding the Planet (Harvard University Press, London), prezentuje w przystępny sposób spojrzenie od wewnątrz na kwestię międzynarodowych negocjacji mających na ceiu stworzenie protokołu z Montrealu; I. Rowlands (1995), The Politlcs of Global At-mospheric Change (Manchester University Press, Manchester), a także E. Parson i O. Greene, The Complex Chemlstry of Ozone Agreements, „Environment" 37, nr 2, s. 16-20, 35-43, analizują postęp w rozwoju reżimu ochrony warstwy ozonowej. Istnieje również wiele dobrych opracowań na temat rozwoju polityk zajmujących się reżimem zmian klimatycznych: T. 0'Riordan i 3. Jager (red.) (1995), The Politlcs of Climate Change: AEuropean Perspective (Routledge, London), oraz M. Grubb i in. (1999), The Kyoto Protocole: A Guide and Assassment (Erthscan, London). Dla bliższego zapoznania się z konwencją o różnorodności biologicznej zob. K. Raustiala i D. Victor, Biodiver$ity sińce Rio: the Futurę ofthe Conventfon on Biological Diversity, „Environment" (maj), s. 16-20, 37-45.
Porozumienia UNCED wraz z Agendą 21 są w sposób jasny przedstawione i zanalizowane w: M. Grubb i in. (1993), The Earth Summit Agendas: A Guide and Assessment (Earthscan, London). Na temat zrównoważonego rozwoju, Raportu Brundtland oraz Światowej Komisji ds. Środowiska Naturalnego i Rozwoju zob.: (1987) Our Common Futurę (Oxford University Press, Oxford) oraz sam dokument Agendy 21 (1992), Agenda 21: The United Nations Programme ofAction from Rio (United Nations, New York) - pozostają one niezwykle istotnymi tekstami; rozdziały w periodyku Worldwatch Institute „State ofthe World Report" są jednymi z wielu tekstów oferujących bardziej świeże i dokładne analizy. W kwestii polityk aktywistycznych odnośnie do środowiska naturalnego zob.: D. Pepper (1996), Modern Environmentalism: An Introduction (Routledge, London); J. Dryzek (1997), The poli-tics of Earth: Environmental Discourses (Oxford University Press, Oxford); P. Wapner (1997), Emirom mental Activism and World Civic Politlcs (SUNY Press, New York) oraz R. Lipshutz i J. Mayer (1996), Global CMc Society and Global Governance: Polltics of Naturę from Place to Planet (SUNY Press, New York). Książka M. Redclift i T. Benton (red.) (1994), Social Theory and the global Environment (Routledge, London) stanowi doskonały zbiór artykułów na temat różnych perspektyw poszczególnych nauk społecznych na kwestie zmiany środowiska naturalnego.
LINKI INTERNETOWE
Istnieje wiele stron internetowych poświęconych tematyce ekologicznej. International Institute for Susatnable Development (Międzynarodowy Instytut na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju) posiada stronę www.Hsd.ca, która zawiera wiele szczegółowych informacji, w tym „Climate News" i „Earth Negotiations Builetin" (przedstawiają one postępy w międzynarodowych negocjacjach na temat środowiska i zrównoważonego rozwoju). Podobnie Global Change posiada stronę z wieloma użytecznymi linkami: http://pacinst.org/topics/global_change. Praktycznie każdy międzynarodowy instytut, poważniejsze NGO czy sekretariat organizacji międzynarodowej zajmującej się ochroną środowiska ma swą stronę w Internecie, np.: UNEP - www.unep.org; Europejska Agencja Środowiska (European Environmental Agency) - http://local.pi.eea.europa.eu; Sekretariat Ramowej Konwencji w sprawie Zmian Klimatu (UN Framework Convention on Climate Change) - www.unfccc.de; Konwencja o Różnorodności Biologicznej (The Biodiversity Convention) - www.biodlv.org; Fundusz na Rzecz Globalnego Środowiska (Global Environmental Faciiity) - www.gefweb.org; Światowy Fundusz na rzecz Zwierząt (World Wildlife Fund) - www.panda.org.
James D. Kiras
Od terroryzmu ponadnarodowego do globalnego (1968-2001) 597
Wpływ globalizacji na terroryzm 599
Globalizacja, technologia i terroryzm 605
STRESZCZENIE
Za sprawą postępu technicznego i innych procesów związanych z globalizacją terroryzm, zjawisko niegdyś regionalne, urósł do rangi globalnej, Trudno jednak precyzyjnie określić, jak wpłynęła na niego globalizacja - zarówno ze względu na złożoność zjawiska terroryzmu i mnogość lokalnych odmian tej formy nieregularnej wojny, jak i z powodu nieostrości samego pojęcia globalizacji, Interpretacje najnowszej fali terroryzmu odwołują się do kategorii kulturowych, ekonomicznych i religijnych związanych z globalizacją. Zbudowane na nich wyjaśnienia podlegają dyskusji, bezspornym faktem jest jednak, że wskutek związanego z globalizacją postępu technologicznego działania współczesnych grup terrorystycznych stały się bardziej śmiercionośne, bardziej złożone i trudniejsze do zwalczania niż działania ich poprzedników. Oczywiście, technologia jest bronią obosieczną i jeśli służy terrorystom, to może też być użyta przeciwko nim przez rządy - przy odpowiedniej woli i dostępnych środkach.