6827069155

Semantyka (formalna) języków naturalnych

•    zajmuje się znaczeniem wyrażeń języka naturalnego

•    wykorzystuje metody formalne do budowy swoich teorii

Termin 'semantyka' odsyła do pojęcia znaczenia.

Pojęcie znaczenia odsyła do rozumienia — rozumieć to uchwycić znacznie.

Na czym polega rozumienie? System czy podmiot rozumie język, jeżeli potrafi wyciągać wnioski z tekstów.

Teoria znaczenia powinna wyjaśniać, kiedy jedno zdanie 'implikuje' inne zdanie.

W przykładach poniżej A 'implikuje' B.

•    A: Irena jest inteligentna i pracowita.

•    B: Irena jest inteligentna.

• A: Jan i Maria pobrali się i mieli dziecko.

•    B: Jan i Maria pobrali się i potem mieli dziecko.

•    A: W budynku zepsuła się winda.

•    B: W budynku jest winda.

Trzy rodzaje implikacji (nieformalnie).

•    A implikuje logicznie B (z A wynika B): jeżeli wygłaszamy i uznajemy za prawdziwe A, to B także musi zostać uznane za prawdę (inaczej: nie ma takich okoliczności, w których A jest prawdziwe a B - nie).

Powiedzieć, że A, a następnie zanegować B, daje sprzeczność.

•    A implikuje konwersacyjnie B (B jest implikaturą): jeżeli wygłaszamy i uznajemy za prawdziwe A, to B także zostanie uznane (domyślnie) za prawdę, chyba że mówiący explicite zaneguje B.

Powiedzieć, że A, a następnie zanegować B, nie daje sprzeczności.

•    A presuponuje B (B jest presupozycją): wygłoszenie A jest fortunne tylko w kontekście, w którym B jest już uznane za prawdę.

Jeżeli B nie jest prawdziwe, to A jest niefortunne albo pozbawione wartości logicznej.

Test diagnostyczny (dla implikatur): odwoływalność. Jeśli B można bez sprzeczności odwołać, to B jest implikaturą konwersacyjną.

•    A: Jan i Maria pobrali się i mieli dziecko.

B: Jan i Maria pobrali się i potem mieli dziecko.

Jan i Maria pobrali się i mieli dziecko, faktycznie to najpierw mieli dziecko a potem się pobrali. V A implikuje konwersacyjnie B.

•    A: Irena jest inteligentna i pracowita.

B: Irena jest inteligentna.

Irena jest inteligentna i pracowita, faktycznie to wcale nie jest inteligentna. #

A nie implikuje konwersacyjnie B.

Test diagnostyczny (dla presupozycji): projekcja.

Jeśli B jest implikowane nie tylko przez A, ale również przez POS(A), IF(A), NOT(A), ?(A), to mówimy, że B 'projektuje' spod operatorów możliwości, negacji, etc.

Jeśli B 'projektuje' w ten sposób, to A presuponuje B.