Image 22

Uiągła antycypacja popytu prowadzi do tego, że powiązanie ceny i popytu pr^ biera charakter zależności odwrotnej: wyższe ceny - większy popyt.

LICZBA LUDNOŚCI

Zmiany liczby ludności przesuwają krzywą popytu wielu produktów. Wzro_s. liczby ludności przesuwa krzywe popytu w górę natomiast spadek liczby ludno, ści przęsuwa je w dół. Wzrost stopy urodzeń (liczby urodzeń na 1 000 mieszka, ńców) oznacza, że krzywa popytu na takie produkty jak odżywki dla dzieci odzież dziecięca, zabawki, itp. przesunie się w górę. Wzrost (spadek) stopy ur& dzeń dziś oznacza, że za 6-7 lat przesuną się w górę (w dół) krzywe popytu na takie produkty jak podręczniki szkolne, zeszyty, teczki i tornistry, przybory do pj. sania, itp. W podobny sposób możemy przewidywać przesuwanie się krzywych popytu na poszczególne dobra w okresach późniejszych. Ważne znaczenie po-siada również struktura urodzin, tzn. ilu rodzi się chłopców a ile dziewczynek. Wpływ na przesuwanie się krzywych popytu wywierają również ruchy migracyj-ne ludności, np. przemieszczanie się ludzi ze wsi do miast, między regionami kraju lub między krajami.

Nauką, która zajmuje się prawami rządzącymi zmianami liczby i struktury ludności oraz wpływem tych zmian na różnorodne aspekty działalności gospodarczej jest demografia.

EFEKTY NAŚLADOWNICTWA I DEMONSTRACJI

Niekiedy ludzie nie chcą wyróżniać się spośród innych - chcą być podobni do innych ubierając się podobnie, wyposażając swoje mieszkania w podobny sposób, itp. Jedni naśladują w swojej konsumpcji innych - kupują podobne produkty ponieważ w ten sposób chcą zamanifestować swoją przynależność do większości (do danej grupy społecznej, do środowiska zawodowego, do grona najbliższych sąsiadów). Zjawiska te określane są mianem efektu naśladownictwa lub efektu przyłączania się do większości (bandwagon effect). Z efektem tym mamy do czynienia wówczas, kiedy popyt indywidualnego konsumenta na dane dobro zmienia się w zależności od popytu rynkowego, czyli popytu większości konsumentów.

Typowym przykładem zjawiska naśladownictwa większości jest moda. Jeśli moda dyktuje noszenie krótkich spódniczek to z pewnością spotkamy wiele kobiet, które chcąc przynależeć do grona kobiet modnie ubranych zdecydują się na kupno krótkiej spódniczki. Innym przykładem może być naśladownictwo określonego stylu konsumpcji, np. stylu amerykańskiego, którego symbolami są coca-cola, spodnie typu jeans oraz hamburger. Kupując i konsumując te produkty przyłączamy się do tych wszystkich, którzy konsumują w stylu amerykańskim.

śtatych. Kupując produkty specyficzne (niezwyczajne) konsumenci chcą za-^Z°_anjf_estować swój prestiż oraz odróżniającą ich od innych pozycję społeczną. Można powiedzieć, iż tego typu konsumenci kupują określone produkty ze względów snobistycznych.

innymi zjawiskami wywierającymi wpływ na popyt na niektóre produkty są fekty demonstracji, z których najbardziej znane to efekt snobizmu oraz efekt

%/eblena

^v Niektórzy konsumenci chcą, poprzez swoją konsumpcję, odróżniać się od po-

Efekt snobizmu występuje wówczas, kiedy wielkość popytu na dane dobro ołaszana przez konsumenta zmienia się w odwrotny sposób w porównaniu do zmian wielkości popytu pozostałych konsumentów. Na rynku, na którym występuje efekt snobizmu konsumenci zgłaszają mniejszy popyt jeżeli sprzedaż danego produktu jest duża. Konsumenci snobi nie będą kupować produktów, które masowo kupują pozostali konsumenci, ponieważ nie będą wówczas mogli odróżniać się od większości konsumentów. Kawior jest produktem bardzo drogim i dlatego na konsumowanie kawioru mogą pozwolić sobie ludzie o wysokich dochodach (ludzie należący do określonych grup społecznych). Konsumowanie kawioru wyróżnia te grupy konsumentów spośród innych. Jeśli jednak cena kawioru zmniejszyłaby się z 500 zł za kg do 50 zł, wtedy kawior staje się dostępny dla większej liczby konsumentów. W tym momencie konsumenci snobistyczni wycofują się z rynku.

Na rynku spotykamy również konsumentów, którzy kupując bardzo drogie produkty chcą wywrzeć odpowiednie wrażenie na innych. Krzywa popytu na tego rodzaju produkty ma nachylenie pozytywne - im większa cena tym większy popyt. Kupno danego produktu nie tyle uzasadnione jest jego wartością użytkową, ile chęcią wywarcia wrażenia na innych ludziach. Ten psychologiczny ze swej natury efekt znany jest jako efekt Veblena. Nazwa tego efektu pochodzi od T. Veblena (1857-1929), wybitnego ekonomisty amerykańskiego, twórcy kierunku myśli ekonomicznej zwanego instytucjonalizmem.

PRAWO PODAŻY RYNKOWEJ

Ilości dóbr oferowane na rynku przez producentów nazywamy podażą. Pomiędzy ilością dostarczanych na rynek produktów i usług a ich cenami istnieje następująca zależność, określana jako prawo podaży: wzrost ceny rynkowej produktu prowadzi, ceteris paribus, do wzrostu oferowanych ilości tego produktu. Przy wyższej cenie produkcja staje się bardziej korzystna, co skłania producentów do zwiększania ilości swoich produktów oferowanych na rynku;

spadek ceny produktu wywołuje, ceteris paribus, zmniejszenie oferowanych ilości produktu (produkcja staje się mniej opłacalna za względu na niższą cenę produktu).

Zależność między wysokością ceny a rozmiarami podaży (oferty rynkowej) Przedstawia przykład liczbowy zawarty w tabeli 4.

45