Z przedstawionego dotychczas materiału wynika, że zaburzony rozwój dziecka zależny jest w bardzo dużej mierze od wadliwych układów rodzinnych. Wniosek ten jest zgodny z najnowszymi tendencjami w psychiatrii i psychologii, które wyraźnie wskazują na fakt, iż warunkiem udzielania pomocy dziecku jest nie tylko otoczenie go indywidualną opieką i terapią, ale przede wszystkim objęcie działalnością psychoterapeutyczną całej komórki rodzinnej.
Przez pojęcie psychoterapii rozumie się postępowanie lecznicze zmierzające do korekty zaburzeń za pomocą środków psychologicznych h 1
W literaturze przedmiotu spotyka się wiele różnych definicji pojęcia psychoterapii uwzględniających bardziej szczegółowe cele podejmowanego działania i (lub) określające cechy terapeuty warunkujące powodzenie terapii. I. Bielicka określa psychoterapię jako metodę leczniczą, w której istotne znaczenie ma talent i osobiste zaangażowanie leczącego1 J. Malewski, M. Łapiński piszą: „psychoterapią nazywamy metody leczenia, które zmierzają do ujawnienia problemów i konfliktów uczuciowych pacjenta w całej ich złożoności, umożliwiają znajdowanie dla niego korzystnych rozwiązań, by w ostatecznym efekcie mógł on sobie poradzić z trudnymi sytuacjami, nie reagując objawami nerwicowymi i uzyskać zadowolenie w różnych dziedzinach życia” 2 K. Horney uważa, że głównym celem psychoterapii jest umożliwienie pacjentowi nawiązywania pełnowartościowych kontaktów międzyludzkich 3.
Pełne uczestnictwo w życiu społecznym jako cel nadrzędny lub jedno z wielu zadań terapii jest podkreślane przez większość badaczy. W stosunku do dzieci cel ten wydaje się być szczególnie istotny Wczesne doświadczenia dziecka nabyte w grupie rodzinnej często powodują bowiem, że jest ono nieufne zarówno w stosunku do dorosłych,
d/.ialywania środkami psychologicznymi. W niniejszym opracowaniu będę używać zamiennie słów: terapia i psychoterapia; jest to zgodne z ogólnie przyjętą tendencją, mówi się np. „terapia rodziny” rozumiejąc przez to psychologiczne, a nie farmakologiczne metody działania.
1 l Bielicka: Podstawy psychoterapii rodzinnej w leczeniu ilsinci z zaburzeniami rozwojowymi. Problemy psychoterapii. T I, War szwa 1966, Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
9 i Malewski, M. Łapiński: Nerwice i psychoterapia. Warszawa 1975, PZWL.
" K. llorney: Our Inner Conflicts. New York 1945, W. Norton.
141
Psychoterapia: psyche (z grec. dusza) 4-therapia (z grec. leczenie) oznacza leczenie psychiki człowieka poprzez od-