img095 2

184 8. Badanie właściwości elektrycznych

co najmniej 100 mm lub prostokąta I00x25±2 mm. W normie uwzględniono również zalecenia dotyczące badania rur i walców, a ponadto opisano wygląd i wymiary elektrod oraz sposób przykładania napięcia.

8.4. Odporność na łuk elektryczny

Rozróżnia się odporność tworzyw sztucznych na łuk elektryczny przy małym natężeniu prądu i wysokim napięciu od odporności na łuk elektryczny przy dużym natężeniu prądu i niskim napięciu. W pierwszym przypadku jako próbki najlepiej stosować dowolne części kształtek, wykonanych z badanego przedmiotu [5]. Zaleca się, aby próbki nie były cieńsze od 3 mm, o takich wymiarach powierzchni, aby odległość przykładanych elektrod od brzegu próbki nie była mniejsza od 8 mm. Jeżeli w normie przedmiotowej nie podano warunków klimatyzacji, to przyjmuje się następujące warunki: 24 h/50°C/20% + 48 h/15--35°C/45-75%. Ponadto zaleca się badanie materiału podczas dostawy, a następnie po stabilizacji przez 24 h i przez 96 h, przy różnych wilgotność i ach -wskazanych przez normę [8J.

Wynikiem badania odporności na łuk elektryczny jest nie tylko czas liczony w sekundach od początku badania do powstania ścieżki prowadzącej do zapalenia się materiału, lecz także maksymalna głębokość ubytku w mm po 240 s. powstała w wyniku erozji lub topienia.

Do badania odporności na luk elektryczny tworzyw przeznaczonych do pracy przy dużym natężeniu prądu i niskim napięciu stosuje się próbki w' kształcie krążków' o średnicy 80 mm lub kwadratów o boku co najmniej 80 mm i grubości nic mniejszej niż 3 mm.

Przed pomiarem próbki klimatyzuje sic przez 24 h w temp.    przy wil

gotności względnej 65±5%. Pomiar należy prowadzić aż do wystąpienia luku przy napięciu 220 V w układzie zapewniającym natężenie aż 100 A.

Odporność na łuk elektryczny przy dużym natężeniu prądu i niskim napięciu, względnie małym natężeniu prądu i wysokim napięciu, określa liczba uderzeń wymuszonego luku lub czas do chwili powstania na powierzchni ścieżki przewodzącej oraz rodzaj trwałego zniszczenia powierzchni materiału.

8.5. Odporność na prądy pełzające

Na podstawie odporności na prądy pełzające przy wysokim napięciu [6J porównuje się materiały elektroizolaeyjne przeznaczone do pracy w urządzeniach wysokiego napięcia w warunkach zewnętrznych lub w środowisku wilgotnym i zawierającym substancje zwiększające przewodność elektryczną. Do badań są wymagane próbki płaskie o wymiarach 120x50 mm. grubości 6 mm, przetarte papierem ściernym Nr 400, zmyte rozpuszczalnikiem obojętnym dla materiału próbki i spłukane wodą destylowaną. Pod elektrodami umieszcza się pakiety bibuły zwilżanej w czasie pomiaru 0,1-proc. roztworem chlorku amonu z dodatkiem niejonowego środka zwilżającego.

Do próby stosuje się napięcie wybrane dla danej klasy napięciowej przez 6 h lub zwiększa się je co godzinę. Za klasę napięciową uznaje się najwyższe napięcie probiercze, przy którym 5 próbek przeszło próbę dodatnio (tj. obwód nie został wyłączony pod wpływem prądów pełzających).

W przypadku prądu zmiennego o częstotliwości 50 Hz stosuje się metodę kroplową, zgodnie z którą układ pomiarowy i sposób postępowania i rejestracji wyników wydają się prostsze.

8.6. Przcnikalność elektryczna

Znajomość współczynnika strat dielektrycznych i przenikalności elektrycznej umożliwia ocenę tworzywa wszędzie tam, gdzie będzie ono stosowane jako składnik kondensatora [7]. Badaniom poddaje się próbki płaskie lub cylindryczne o grubościach zbliżonych do grubości eksploatowanych elementów. Najczęściej stosuje się próbki okrągłe o średnicach 10, 25, 50, 75 lub 100 mm. Grubość uzależnia się od odpowiednich norm przedmiotowych, różnych dla każdego wyrobu. Ważne jest jedynie, aby grubość próbki mierzona w różnych punktach nie wahała się bardziej niż ±(0,01/i±(),002) mm, gdzie h jest średnią arytmetyczną z pomiarów w pięciu punktach.

8.7. Pomiar elektrostatycznego ładowania się tworzyw sztucznych

W czasie elektrostatycznego pocierania dwu materiałów o właściwościach dielektryków dochodzi do podziału ładunków elektrycznych, przy czym tworzywo o większej wartości stałej dielektrycznej ładuje się dodatnio, a uzyskany potencjał osiąga wartość proporcjonalną do różnicy stałych dielektrycznych obu tworzyw [10]. Otaczająca nas atmosfera zawiera zawsze pył złożony z cząstek częściowo naładowanych elektrycznie, częściowo obojętnych. Dzięki małej masie ulegają one wpływom nawet małych pól elektrycznych. Stwierdzono, że nie tylko naładowane cząstki pyłów, lecz także cząstki obojętne poruszają się pod wpływem pola elektrycznego i są przyciągane przez tworzywa sztuczne, na