- warstwa tłucznia o grubości co najmniej 100 mm,
- warstwa asfaltu na odpowiednim podłożu (np. na żwirze),
- mata izolacyjna o minimalnych wymiarach 1 m x 1 m i o grubości przynajmniej 2,5 mm lub środek zapewniający izolację równoważną.
• zastosowanie ogrodzenia rozdzielni z materiału izolacyjnego lub siatki drucianej pokrytej tworzywem sztucznym (również z gołymi, przewodzącymi słupkami) (środek M 2.1),
• zastosowanie uziomu poziomego ułożonego na zewnątrz przewodzącego ogrodzenia rozdzielni, na głębokości nie przekraczającej 0,5 m i w odległości ok. 1 m (środek M 2.2),
• zastosowanie na zewnątrz ogrodzenia izolowanego stanowiska i wykonania oddzielnego uziemienia ogrodzenia lub połączenia go z uziomem rozdzielni (środek M 2.3),
• wykonanie na terenie przylegającym do zewnętrznej otwartej bramy rozdzielni, galwanicznie połączonej z uziomem rozdzielni, wyrównania potencjałów lub izolowanego stanowiska (patrz M 1.3); jeżeli ogrodzenie rozdzielni jest przewodzące to brama połączona z uziomem rozdzielni powinna być odizolowana od ogrodzenia sekcją ogrodzenia z materiału nieprzewodzącego lub przez zastosowanie elementów ogrodzenia przewodzącego przylegających do bramy z wstawkami izolacyjnymi na ich obu końcach (środek M 2.4).
• wyrównanie potencjałów przez wykonanie w fundamentach budynku kratowego układu uziomowego, którego oczka nie będą miały szerokości większej od 10 m lub zastosowanie metalowych siatek budowlanych o wystarczającej obciążalności prądowej; uziom taki lub siatki należy łączyć z uziomem stacji co najmniej w dwóch różnych miejscach (środek M 3.1),
• wykonanie stanowisk metalowych i połączenie ich z uziomem rozdzielni i z dostępnymi ze stanowisk częściami przewodzącymi dostępnymi (środek M 3.2)
• wykonanie izolowanego stanowiska (patrz M 1.3) i wykonanie połączeń wyrównawczych części, które mogą być jednocześnie dostępne (środek M 3.3).
• wyrównanie potencjałów przez:
- wykonanie uziomu poziomego na głębokości 0,2 m i w odległości ok. 1 m od obsługiwanego urządzenia; uziom ten powinien być połączony z częściami przewodzącymi dostępnymi, lub
- wykonanie metalowego stanowiska połączonego z dostępnymi częściami przewodzącymi, lub
- wykonanie izolowanego stanowiska (patrz M 1.3 ; środki M 4.1),
• wykonanie, dookoła uziomu kratowego rozdzielni (o oczkach nie większych od 10 m 50 m), uziomu tworzącego pierścień a dla pojedynczych urządzeń zlokalizowanych poza ww. pierścieniem i połączonych z uziomem roz-
82
Podręcznik
lab. 9.3. Zakres zastosowania określonych uznanych środków M, pozwalających ograniczyć napięcia UTdo wartości nie przekraczających UTp [N-3]
Czas zwarcia t-F |
uE |
Przy zewnętrznych ścianach i ogrodzeniach rozdzielni |
Na terenie rozdzielni | |
wnętrzowej |
napowietrz nej | |||
tF > 5 s |
UE <4-UTp |
Ml lub M2 |
M3 |
M4.1 lub M4.2 |
UE>4-UTp |
Uj Si Ujp |
M3 |
M4.2 | |
tF < 5 s |
UE<4-UTp |
Ml lub M2 |
M3 |
M4.2 |
UE>4-UTp |
Uy Uyp |
dzielni - otoku na głębokości 0,2 m i w odległości 1 m od urządzenia (np. dla słupów oświetleniowych połączonych z uziomem rozdzielni przewodem ochronnym) (środek M 4.2).
W tablicy 9.3 podano zakres zastosowania określonych środków M pozwalających uznać, że uziom wraz z tymi środkami zapewniają spełnienie warunku
(9.1).
Przez środki dodatkowe wymienione na rysunku 9.5 należy rozumieć takie zmiany uziemienia, które powodują zmniejszenie napięć dotykowych rażenio-wych. Zmiany takie mogą polegać na zmniejszeniu rezystancji uziemienia przez dodanie, głównie na obwodzie kraty uziomowej, uziomów pionowych, lub na sterowaniu w poziomie i/lub w pionie rozkładem potencjałów na powierzchni gruntu poprzez dodawanie elementów poziomych kraty umieszczanych na odpowiednich głębokościach.
Oprócz opisanych dotychczas wymagań norma [ N-38] podaje wiele dodatkowych postanowień dotyczących łączenia z uziomem obiektu elektroenergetycznego przewodzących ogrodzeń rozdzielni, rurociągów, torów kolejowych, słupów stacji słupowych, obwodów wtórnych przekładników. Do najważniejszych należą:
• nieizolowane, przewodzące ogrodzenia stacji powinny być wielokrotnie uziemione, jeżeli to możliwe, do oddzielnego uziemienia,
• nie jest konieczne, aby części metalowe ogrodzenia pokryte materiałem izolacyjnym były uziemione,
• przewodzące rurociągi wewnątrz stacji powinny być połączone z uziomem stacji a rurociągi przekraczające granice stacji zaleca się wykonywać z rur nie przewodzących,
• w torach kolejowych przekraczających granice stacji należy wykonać wstawki izolacyjne tak, aby pojazdy szynowe nie bocznikowały przerwy izolacyjnej,
• wszystkie słupy na których zamontowano transformatory z aparaturą łączeniową lub bez niej powinny być uziemione,
83
Zeszyt 12