img096

Maria Braun-Galkowska

na określone tendencje. Schematycznie motaa to przedstawić w następu-jący sposób:

Określenie rogów kartki nazwami czterech żywiołów: wody, powietrza, ognia i ziemi nawiązuje do symboli powszechnych, niezależnych od kręgów kulturowych (Jung 1976. Fromm 1972, Romey 1977).

Woda wiąże się z początkiem życia (życie wyszło z wód oceanu, człowiek rozpoczyna życie w wodach płodowych), z matką. Rysowanie w ćwiartce sąsiadującej z tym rogiem ma mówić o zajęciu się sobą, zatrzymaniu w rozwoju, regresji, chęci cofnięcia się do wcześniejszego etapu życia, który wydaje się bardziej szczęśliwy, kiedy było się pod czujną i ciepłą opieką. O tendencjach regresywnych mówi też rysowanie od prawej do lewej strony (u praworęcznych).

Powietrze jest przejrzyste, niewidoczne, puste, nie stawiające oporu. Z tą ćwiartką wiąże się bierność życiowa, niechęć do angażowania, brak odwagi do działania, postawa obserwatora życia, może kontemplacji.

Ogień jest symbolem życia, rysowanie w ćwiartce od niego nazwanej mówi o aktywności, sile projektów, nastawieniu na cel, zaangażowaniu.

Ziemia w tej symbolice kojarzy się z ciężarem, przytłaczającą materią, porażką, pogrzebanymi marzeniami.

Zdarza się, że cały rysunek mieści się tylko w jednej ćwiartce lub nawet wciśnięty jest w róg, najczęściej jednak zajmuje więcej przestrzeni, może jednak być przesunięty w bok lub w górę. Rysowanie na górze kartki mówi o idealizmie lub marzeniach, wyobraźni. Umieszczenie rysunku

3. Test Rysunku Rodziny

na środku (i tylko na środku) kartki wskazuje, że odnosi się do spraw najbardziej uświadomionych, podczas gdy innych badany nie chce ujawnić, nie chce się odsłonić. Przesunięcie rysunku w dóf wskazuje na zmęczenie, nerwice, depresje. Lewa strona kartki mówi o przeszłości i bierności. prawa o przyszłości i aktywności. Według niektórych, lewa strona wiąże się też z introwersją, prawa z ekstrawersją.

W interpretacji równie ważne jak przestrzenie zapełnione są części puste. Przestrzenie białe mówią o problemach wypartych, stłumionych. U neurotyków jest bardzo dużo wolnych przestrzeni, wskazujących na sprawy, których nie chcą dopuścić do świadomości. W niektóiych wypadkach to odcięcie sic od jakichś problemów jest jeszcze wyraźniejsze, gdy badany odcina tę część rysunku kreską. Może się na przykład zdarzyć, że cały rysunek umieszczony jest na górze kartki, może też właśnie góra zostać nie zapełniona lub nawet odcięta kreską. W obu wypadkach ma to znaczenie.

Nie trzeba, podobnie jak przy barwach, traktować tej symboliki zbyt dosłownie. Przy nabraniu jednak pewnej wprawy rozmieszczenie przestrzenne rysunku jest bardzo ważną wskazówką.

Interpretacja treści

W Rysunku Rodziny badany ukazuje siebie, swoje tendencje i swój obraz członków rodziny, życia rodziny i swojego w niej miejsca. Może dać realistyczny obraz swojej rodziny lub wyobrażoną rodzinę, zgodną ze swymi marzeniami. Sposób narysowania postaci wyraża uczucia z nimi związane: pozytywne - jak podziw i negatywne - jak niechęć, zazdrość itp. Analizując treść rysunku, to znaczy: kto jest na nim przedstawiony, w jaki sposób, w jakiej odległości od innych osób, w jaki sposób autor przedstawia siebie, jakie zmiany wprowadza w stosunku do rodziny faktycznej itd., poznajemy sytuację rodziny taką, jaką ją widzi badany.

Mechanizmy obronne

Jeżeli sytuacja budzi niepokój i inne przykre uczucia, badany broni się przed nimi w różny sposób.

1.    Jeżeli coś w rodzinie budzi niezadowolenie i lęk, badany może w ly-sunku „poprawić" sytuację, dodając na przykład ojca w rodzinie rozwiedzionej, pomijając brata, o którego jest zazdrosny, lub przedstawiając siebie w miejsce tej osoby, która w jego mniemaniu jest kochana. Może też w rozmowie powiedzieć, że jest najgrzeczniejszy, jeśli obawia się potępienia. Niepokój może jednak płynąć nie tylko z zewnątrz, ale i z wewnątrz ze strony id i super ego.

2.    Id jest dziedziną silnych instynktów, przede wszystkim seksualnych agresji. Ponieważ jednak te tendencje są zakazywane, badany wypiera je

w podświadomość, nie wierzy, że maje w sobie, lub uważa, że nie może