Niedobory i szkody niezawinione powstałe z przyczyn niezależnych od osób materialnie odpowiedzialnych:
1) nadzwyczajne (losowe), spowodowane są zdarzeniami losowymi, tj powodzią, pożarem, huraganem.
2) naturalne dzielimy na;
a) mieszczące się w granicach nonn i limitów na ubytki naturalne, które są spowodowane fizyko-chemicznymi właściwościami niektórych zapasów, tj. parawanem, wysychaniem, roz-kruszaniem. korozją, bądź czynnościami manipulacyjnymi, tj. pakowaniem, ważeniem itp.,
b) przekraczające granice norm i limitów na ubytki naturalne, które mogą być wynikiem, np. złych warunków przechowywania niezależnych od osoby materialnie od powiedziałnej, przolcrf,litowania się części nlesprzedonych zapasów, np. artykułów spożywczych,
3) pozorne występują najczęściej w wyniku:
a) pomyłek w ewidencji r.sicgcwej i magazynowej, np. wp sanm na dowodzie rozchodowym niewłaściwe, ilość', wydanego składnika majątkowego braku udokumentowana zużycia,
b) braku księgowań protokołów likwidacyjnych, -to.
Niedobory i szkody zawinione powstałe z przyczyn zależnycn od osób materialnie oepo-wiedziainych;
1) bezsporne powstałe z winy pracownika, który wyraża pisemną zgodę na ich pokrycie. Niedobory bezsporne po odpowiednim ich księgowaniu stają się należnością egzekwowaną od pracownika.
2) sporne powstałe z winy pracowni/a, kióry nie zgadza się na rch pokrycie. W takiej sytuacji, gdy jednostka gospodarcza przeciwko pracownikowi skieruje sprawę do sądu, niedobór ten stanie się roszczeniem spornym.
Do ewidencji ujawnionych różnic inwentaryzacyjnych służą następujące konta:
1. „Rozliczenie niedoborów i szkód” - ujawniony niedobór lub szkodę ewidencjonuje się na tym koncie pe strome Wn. Konto to po odpowiednim rozkazaniu nie powinno 'wykazywać salda na kon ec w.i obiciowego
2. „Rozliczenie nadwyżek” - ujawnioną nadwyżkę ewidencjonuje się po stronic.- Ma. Konto to po odpowiednim rozliczeniu nie powinno wykazywać salda na koniec ro<j obrotowego.
Zasady wyceny ujawnianych różom inwentaryzacyjnych są następujące:
1) rzeczowe składniki majątkowe wycenia się według;
• cen zakupu, gdy różnica dotyczy materiałów, towarów.
• kosztów wytworzenie gcy wyrób pocnodźi z własne; p-odukcf lub gdy środek trwały wytworzony jest we własnym zakresie.
• wartości netto w przypadku zakupionych środków trwałych,
2) środki pieniężne wycenia się wod‘ug wartości nominalnej,
3) szkody wycenia się w wysokości różnicy między wartością składnika majątkowego przed szkodą a jego wa'tością po pogorszeniu jakości
Gdy ewidencję zaoasów prowadzi się według stałych cen ewidencyjnych, które różnią się od cen zakupu oraz kosztów wytworzenia, należy ujawnioną różnicę inwentaryzacyjną skorygować o część odchyleń od cen ewidencyjnych przypadających na tę różnicę.
1.5.2. Ewidencja ujawnionych niedoborów i szkód w zasobach majątku
EWIDENCJA UJAWNIONYCH NIEDOBORÓW I SZKÓD W ZASOBACH MAJĄTKU
Kasa
Rozliczenie niedoborów szkód
Sp
Matcriaty
Sp
Wyroby gotowe
Towary
3b
Odchylenia od cen ewidencyjnych mater ałów
Odch/en-a cd cer ewidencyjnych _'.yyobów potowych__
Sb
Sp.
Smdk' trwale/ Wartości niemateriaine i prawne
Sp-
(;dchy,snia od cen ew-oencyjnycn towarów/ Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów 7 tyiuiu marży/ Oochylenia cid cer. ewidencyjnych towa-ów z tytułu oodatko VA7
Umorzenie środków trwałych/ umorzenie wartości niematerialnych i prawnych
Objaśnienia do schematu:
1. Kvv - ujawniony niedobór gotówki w kasie
2. Rw ■ ujawniony w cenie ewidencyjnej niedobór materiałów w magazynie
3. PK - odchyleń,a przypadające na niedobór materiałów:
a) Wr. (Dt)
b) Ma (Ct) (storno czerwono)
4. Rw •• ujawniony -w cen1© ewidencyjnej (w planowanym koszcie wytworzenia) niedobór wyrobów gotowych w magazynie
5. PK - odchylenia przypadające na medobó' wyrobów gotowych:
a) Wn (Dt;
b) Ma (CT) (storno czerwone)
6. Rw - ujawniony w cenie ewidencyjnej niedobór sowa rew w magazynie
7. PK - occnyen a Ma (Ot), marża lub podatek VA7 przypadający na ri edonór towarów (storno czerwore)
5. PK ■ ujawniony niedobór środków trwa‘ych lub wartość niematerialnych p'awnycn
a) 'wartość początkowa
b) dotychczasowe umorzenie środków trwałych lub wartości n ematerialnych : prawnych
c) wartość netto (biezaca)
UWAGA: W sctiemacie celowo pominięta została ewidencja odchyleń debetowych (Wn) przypadających na niedobór towarów, ponieważ w jednostkach handlowych odchylenia mają najczęściej charakter kredytowy (Ma).
ftACMMOtMSĆ P<!Zć£S8łt fi«5l?S.7W c.- IV 7