45111 medsadowa6

Takie zachowanie się źrenic Jest wyłącznym efektem stężenia pośmiertnego, niezależnie od przyczyny śmierci i ewentualnie podawanych przedśmiertnie środków farmakologicznych.

3.5.7. Zachowanie się krwi w zwłokach

Uwarunkowanie procesu krzepnięcia krwi w ciele osoby zmarłej nie jest jeszcze całkowicie poznane. W ciągu życia utrzymuje się w tym zakresie równowaga między wykrzepieniem włóknika a fibrynolizą. Po śmierci poprzedzonej agonią zmniejsza się fibrynolizą i dochodzi do wewnątrznaczyniowego krzepnięcia. Procesowi temu sprzyja uwalnianie się trombokinazy z rozpadających się trom-bocytów i komórek śródbłonka, co jest następstwem przedłużającej się anoksji. Pojawiają się skrzepy barwy ciemnoczerwonej lub jasnożółtej; te ostatnie, głównie przy długotrwałej agonii i w przypadku, gdy przed śmiercią nastąpiło przyspieszone opadanie krwinek (OB).

Z kolei w zwłokach osób zmarłych śmiercią nagłą, poprzedzoną stosunkowo krótkim okresem konania, krew nie krzepnie. Jednym z powodów jest wzrost ilości fibrynolizyn powstających w czasie reakcji wstrząsowej, stanowiącej odpowiedź na działanie czynnika szkodliwego (uraz). Nie bez znaczenia jest fakt, że w śmierci nagłej brak jest warunków do uwalniania się trombokinazy tkankowej, niezbędnej dla procesu krzepnięcia. Niezależnie od tego stwierdza się, że krew świeżo pobrana w ciągu 3 godzin po śmierci ze zwłok osoby zmarłej śmiercią nagłą krzepnie in vitro, mimo iż wewaątrznaczyniowo pozostaje płynna.

3.6.    Późne zmiany pośmiertne

3.6.1.    Dane ogólne

Bezpośrednio po ostatecznym ustaniu krążenia krwi zaczynają się toczyć procesy przyczyniające się do rozkładu zwłok. Wczesnym ich przejawem jest autoliza, do późnych zmian zalicza się gnicie, aż do zupełnego zeszkieletowania zwłok, a w szczególnych warunkach może dojść do niezwykłych postaci zmian pośmiertnych, polegających na utrwaleniu zwłok poprzez ich naturalne przeobrażenie. Czasem dochodzi do zniszczenia zwłok przez flęrę i faunę. Wymienione procesy rozkładowe i utrwalające różnią się wyraźnie istotą i przebiegiem, ale nierzadko obserwuje się je jednocześnie, przy czym w określonym odcinku czasu w zależności od zewnętrznych warunków ustala się przewaga jednego z nich.

Omawianie autolizy łącznie z późnymi zmianami pośmiertnymi jest uzasadnione wyłącznie względami dydaktycznymi, gdyż w rzeczywistości zmiany autolityczne należą niewątpliwie do wczesnych zmian pośmiertnych.

r . -■0«\

3.6.2.    Autoliza (auto/ysis)

Definicja: samotrawienie, samoistny rozkład tkanek lub komórek_pod wpływem własnych enzymów, następujący po śmierci klinicznej.

Rozkład złożonych związków organicznych do prostych połączeń nieoHianlcz-nych lub uwolnienia wolnych pierwiastków pod wpływem własnych anłymów

• o/poczyna się najwcześniej w komórkach najbardziej wrażliwych na brak tlenu, n więc w ośrodkowym układzie nerwowym. Zmiany autolityczne pojawiają się w mózgu po upływie kilku lub kilkunastu minut, od ustania dopływu krwi tętniczej do tego narządu mimo podtrzymywania pracy serca i układu oddechowego za .....nocą środków farmakologicznych i odpowiedniej aparatury.

g

Działanie trawiące własnych enzymów (optimum 37°C) jest skutkiem całkowitego chaosu w życiu komórkowym w następstwie braku sterowania i ośrodkowej regulacji (np. redoksazy i fosfotransferazy ulegają inaktywacji, natomiast liyilrolazy wzmagają swoją aktywność). Pośmiertne procesy kataholirzne węg-wodanów, przebiegające w warunkach hertrPniTwyrh, prowadzą do zmniejszenia •II (zakwaszenia) tkanek. W.tych warunkach aktywują się enzymy autolityczne.

tdocznym następstwem autolizy w narządach wewnętrznych jest rozmiękanie 'knnok miąższowych bez tworzenia się pęcherzyków gazu. W czasie sekcji "•¹1■ zęściej obserwuje się rozmiękanie części rdzennej nadnerczy, rozpulchnienie i przebarwienie zhemolizowaną i zdenaturowaną krwią błony śluzowej żołądka, » także zmiany przypominające zwyrodnienie miąższowe lub zmiany zapal-im-krwotoczne w innych narządach (wątroba, trzustka, nerki).

Zmiany autolityczne upodobniające się do różnych zmian chorobowych mogą i a nowić poważną trudność w makroskopowej ocenie spostrzeganych zmian, iislnym z przejawów autolizy jest hemoliza krwinek czerwonych, pojawiająca się na ogół bardzo wcześnie' po śmierci (2—3 godziny). Czysta postacią autolizy (bez im|tnniejszego udziału^giizymów bakteryjnych) jest maceracja płodu obumarłego w łonie matki.

) 6.3. Gnicie (putrefactio)

Definicja: rozpad tkanek w następstwie rozkładu złożonych związków or-h mężnych, głównie zawierających azot, pod wpływem enzymów bąłttęrii, w więr \ Mości beztlenowych; procesowi temu sprzyja temperatura powyżej 0 C i wilgoć.

n.ikterie przyczyniające się do gnicia są na ogól bakteriami własnymi; saprofity ‘imjdujące się w przewodzie pokarmowym, bakterie jamy ustnej i noso-" o-gardłowej. Nie wyklucza się współudziału bakterii obcych (zakażenie). W końcowym wyniku rozszczepienia białka powstają: peptydy, aminokwasy, ponadto wolne aminy. W procesie rozkładu białka, tłuszczów i węglowodanów dochodzi do tworzenia gazów o dużej zawartości amoniaku, dwutlenku węgla i siarkowodoru, kże metanu.    ^^r,r    ._.

bptimum temperatury dla rozwoju bakterii gnimych wyttosi około 3Q"Cśtad też •słotne znaczenie ma temperatura otoczenia. Im jest ona wyższa, tym dłużej~trwiT

......es oziębienia zwłok i tym dłużej istnieją warunki sprzyjające rozwojowi

i......su gnicia, chociaż ekstremalnie wysoka temperatura (np. w krajach tropikal

nych) może z kolei zahamować rozwój bakterii. Wpływ temperatury otoczenia na wspomniany proces jest tak znaczny, że wszystkie inne znane czynniki można •wnać za drugorzędne. Do nich należy z jednej strony bakteriemia zażyciowa, o Inkże wilgotność powietrza działająca przyspieszająco, z drugiej zaś antybiotyko-wybitnie opóźniająca gnicie. Szybciej ulegają gniciu zwłoki z uszkodzeniami powłok na ich powierzchni, natomiast wolniej — zwłoki osób silnie wykrwawionych. Znana od dawna pewna^prawidłówoTć,"nazywanaprawem Caspra, że ' włoki znajdujące się na wolnym powietrzu ulegają rozkładowi dwa razy szybciej uli w zimnej wodzie, z kolei zwłoki w wodzie cztery razy szybciej niż pochowane W suchej glebie, jest obok podstawowej zależności, jaką jest zależność od dostępu tleriu w główne) mierze odbiciem wpływu temperatury środowiska.