img110

kowanie się do niego członków rodziny, jakie są relacje uczuciowe pomiędzy nimi, jakie są pragnienia dziecka, co wzbudza jego niepokój i lęk? Poznanie dziecka jest możliwe jedynie wówczas, gdy swobodnie i bezpiecznie ujawnia ono swoje uczucia. Zatem jednym z następnych cęlów podejmowanego działania jest ułatwienie dziecku ekspresji emocji. Może to nastąpić tylko w atmosferze pełnej akceptacji tego, co dziecko uzewnętrznia mimiką, gestem, słowem, podczas zabaw dowolnych lub zainscenizowanych, w odpowiedzi na testy projekcyjne czy w czasie ćwiczeń ruchowych. Ujawnianie emocji jest trudne dla dziecka, początkowo wyraża je ono w sposób pośredni (na przykład poprzez rysunek, scenotest, zabawę kukiełkami itp.) rzutując swoje własne doznania na postacie z bajek, narysowane osoby, lalki itp. Stopniowo w atmosferze nieoceniającej i całkowitej aprobaty zachowania, dziecko zaczyna w sposób bezpośredni i wprost ujawniać coraz więcej emocji. Ujawniając je i często wielokrotnie powracając do tych samych sytuacji odreagowuje swoje napięcie emocjonalne. Tak więc następnym celem, który można wyróżnić w różnego rodzaju metodach pracy z dzieckiem, jest zmniejszenie napięcia emocjonalnego. Realizacji tego celu służą zarówno rysunek, jak i zabawa lalkami, muzykoterapia, relaksacja mięśniowa oraz ćwiczenia ruchowe. W końcowej fązie pracy z dzieckiem działania terapeuty zmierzają do zmiany zachowania dziecka poprzez proponowanie innych, nowych wzorów zachowań w pełniejszy sposób stwarzających szansę na realizację jego dążeń oraz umożliwiających mu bardziej satysfakcjonujące kontakty interpersonalne. Opisane kolejno etapy pracy z dzieckiem i jej cele nie są, co oczywista, wyraźnie od siebie odgraniczone; można raczej mówić o pewnym kierunku pracy terapeuty niż o ścisłej chronologii podejmowanych działań.

Na zakończenie chciałabym wyraźnie podkreślić, że nadrzędnym celem terapii dziecka, podobnie jak i terapii rodziców, jest zmiana relacji, jaka istnieje pomiędzy nimi. Różne proponowane formy pracy z dzieckiem zmierzają do ułatwienia pozytywnych kontaktów pomiędzy dzieckiem a rodzicami. Jeśli bowiem w wyniku kontaktu terapeuty z dzieckiem zacznie ono prezentować zmienione w stosunku do poprzednio istniejących form zachowania, to przy jednoczesnej zmianie postaw rodziców realizacja celu, jakim jest dobry wzajemny kontakt pomiędzy rodzicami a dziećmi, będzie możliwa do spełnienia.