page0264

258 ET.EACI.

bogatsza garnęła się do niego. Pitodor i Kliniasz za kurs dialektyki zapłacili mu po sto min (9700 fr. srebrem); mnićj bogaci składali się na lekcye wspólne¹). Zenon jednak, natura głębsza, wolał skromne życie w ojczyźnie od świetnych stosunków ateńskich i mimo nalegań pochlebnych, miasto gościnne, razem z mistrzem porzuciwszy, po jego śmierci objął rządy szkoły. Jest bowiem niewątpliwem, że Parmenides (jak mniema Diels)²), lub już Xenofan, co mnie wydaje się prawdopodobniejszem, założył rodzaj bractwa, (inaczćj podówczas szkół me rozumiano), którego zadaniem było, zachować w czystości dogmat prawdziwego Bytu, zgłębiać go wszechstronnie i bronić od zarzutów. Wyższym jeszcze był cel moralny i polityczny, bez którego podobna instytucya dla Greków ówczesnych nie miałaby żadnego pociągu , a jak Pitagorej-czycy, tak szkoła eleacka usiłowała wprowadzić zasady swoje do życia domowego i publicznego. Sam Parmenides nadał miastu prawa, tworzące podstawę swobód obywatelskich, a jeżeli ludność co rok odnawiała przysięgę, jako przestrzegać ich będzie, wolno przypuszczać, że szkoła w szczególniejszy sposób poczuwała się do obowiązku czuwania nad niemi. Taka sytuacya dawała Zenonowi wielki wpływ społeczny, ale w razie przewrotu politycznego, stawała się bardzo niebezpieczna Chociaż nie znamy historyi miasta, wolno twierdzić, że te same przyczyny, które gdzieindzićj we Włoszech południowych 1 w Sycylii, rozkładały dawną organizacyą polityczną , torowały drogę monarchii samowładnćj, także w Klei sprowadziły upadek rzeczypospolitćj. Korzystając z niesnasek między stronnictwem arystokratycznem a ludowem, De mil os opanował miasto i wypędził przeciwników swoich. Bez zwłoki Zenon i wielu szlachetnych obywateli sprzysięgło się ku obronie ojczyzny, licząc na emigrantów, którzy zebrawszy się na wyspie Liparze, mieli przybyć z pomocą. Jednakże spisek został wykryty przed dokonaniem zamachu, a Zenon, badany o wspólników, w szla-

') Plut. in vita Pericl. c. 3. Piat. Alcib. p 119. Według Lenormant mina attycka = 9700 fr. śrcb., o czem zob. str. 176. O wykładach Zenona w Atenach zob. także scholia in Alcib. (w ed. Ilermauna Tom VI. str. 279) i koment. Olimpio-dora (ed. Cr en zer p. 140).

') Ober die dltesien Philosopkenschulen der Griechcn, str. 248—256 (w tomie rozpraw poświeconych Zellerowi z powodu jego jubileuszu doktorskiego: P/ti/os. Aufsiilze i t. d.).

http://rcin.org.pl