DSC00420 (6)

VI dwory renesansowe

dostępnych w znacznej mierze dla ogółu mieszkańców mias^/Garnęła się do nich szlachta współżyjąca z mieszczaństwem. Wzmożone tempo życia, szeroka skala jego problematyki pobudzały do bezpośredniej wymiany myśli i do powstawania nowych form towarzyskiego współżycia na tle wspólnych upodobań i zainteresowań./ Obok zebrań przygodnych wyłaniają się jakoby kluby towarzyskie, polityczne, artystyczne, literackie, naukowe, zrzeszenia o formach bardziej ustalonych, o ściślej określonych zakresach. Są to między innymi coraz to liczniejsze tzw. akademie z florencką Akademią Platońską na

Wszystko to znajdowało swoje odbicie w strukturze, w atmosferze, w zainteresowaniach cechujących niejeden z wielu renesansowych dworów ksią-

II żąt, tyranów, bogatych patrycjuszów, wielmożów świeckich i kościelnych dygnitarzy *. ( Od końca w. XV dwory te ulegały arystokratycznemu wyodrębnieniu, zrywały związek ze swoim otoczeniem, z żywą rzeczywistością.\ Miasta zaczęły upadać gospodarczo i tracić znaczenie politycznej Zarysowały się w nich wyraźniej i pogłębiły różnice społeczne, zgnuśnieli w dosycie używania ich miesz-1 kańcy. Na Włochy, skąpane w blaskach renesansu,

¹ Wielkie dzieło J. Burckhardta Kultura Odrodzenia 1 we Włoszech (ostatnie wydanie przekładu polskiego; Warszawa 1939) dziś pod niejednym względem nie może zadowolić, niemniej dzięki obfitości szczegółów i skali zebranych materiałów zachowało ono dotąd niemałą wartość, mimo że pier-I wodruk oryginału niemieckiego ukazał się w r. 1860.

P szły od zewnątrz klęski i niewola polityczna, pozła-W cana świetnościami sztuki i zdobyczami nauki.

Życie towarzyskie i literackie. (Obrazy zebrań towarzyskich, zabaw i dyskusji ż ^—dpby renesansu włoskiego od jego początków aż do schyłku utrwaliły się w kilku wybitnych utworach literackich^

I tak już póccacciotpysznie odtwarza zabawy towarzyskie we Włoszech z wieku XIV wyFiłocoio. a potem w Dekameronie\W jednym z epizodów Filocolo mężczyźni i kobiety na przemian przy stole siedzący zabawiają się w upalny dzień rozmową w ogrodzie pod Neapolenyya kwiecistej łące otoczonej, jdrzewami, tuż przy szemrzącym źródle. Jedna z dam, wybrana królową zebrania, prowadzi całą rozmowę, odpowiada ~na stawiane kolejno kwestie miłosne i broni swego sądu w dyskusji przy pomocy przykładów, zaczerpniętych ze świata starożytnego. Wieczorem całe towarzystwo wraca do miasta.

W Dekameronie zaś gronp _osób oboje] płci z wytwornego towarzystwa, w czasie zarazy panującej we Florencji przez dziesięć dni bawi się opowieściami w podmiejskiej willi. Podobne obrazy roztacza znacznie później |Bembo w swoim traktacie Asoiani^ czy potem we wstępach do swoich nowel Bandel-lo. Jeszcze (w XVII w.^worzy ^G. B. Basile^na wzór Boccaccia pyszny ^zbiór baśni w dialekcie neapoli-tańskim (U Pentamerone).^A\e już nie wytworne renesansowe towarzystwo bierze tu udział w zabawie, lecz potwornie brzydkie neapolitańskie baby i czarownice.

mmmmm