DSC00436 (9)

L DWORY RENESANSOWE

w swoich latyfundiach renesansowe siedziby na wzór wawelskiego zamku, otaczają się liczny^ dworem, grają chętnie rolę mecenasów sztuki, Dwory ich stają się dla młodzieży przede wszyst. kim szlacheckiej, ale w niejednym wypadku i nie. szlacheckiej, szkołami nowoczesnej kultury⁹. Do takich należy w pierwszej połowie XVI w. dwór kanclerza Szydłowieckiego, wojewody Tęczyński? go, na którym Rej z nieuka i rozbrykanego wisusa w ambitnego samouka i pełnego rozmachu literata się przedzierzgnął, a potem dwór hetmana Tarnów, skiego. Renesansowym wykwintem celują dwory biskupów Lubrańskięgo^L-Torni rkięao.

, Bona i włoski styl życia w Polsce.jw tych czasach włoski styl życia^jest miernikiem poziomu i nowoczesności kul&ry-umysłowej, artystycznej, obyczajowej. Wzmaga ją u nas napływ włoskich artystów, muzyków, kupców, ogrodników itd., zwłaszcza od czasów Bony, która miała dwór złożony zrazu z około stu osób (potem jeszcze powiększony), przeważnie włoskiego, ale również i polskiego pochodzenia. Na swój dwór żeński, liczący Włoszek trzynaście, przybrała cztery Polki przyjmując z cza-; ^{1 2 3 4 5 6}

sem nowe na miejsce ustępujących. "W. Pociecha w taki.sposób ten niewieści dwór Bony charakteryzuje: /Przez odpowiedni dobór pań i panien utworzyła'królowa wzorowy zespół kobiet o wysokich wartościach ^oralnych i kulturalnych. Surowa moralność, panująca na jej dworze, stoi w jaskrawym przeciwieństwie do rozwiązłości obyczajowej, z jaką spotykaliśmy się w kołach młodzieży dworskiej w początkach panowania Zygmunta I. Bona otacza swe dworki prawdziwie macierzyńską opieką, wydaje je dobrze za mąż, większość ich wyposaża z własnej szkatuły. Opiekuje się nimi troskliwie, nawet gdy opuszczą jej dwór jako mężatki, i utrzymuje z nimi nadal serdeczne stosunki. Wychowana

w kraju, gdzie kobiety zdobyły sobie uprzywilejo-_

wane stanowisko, stara się w Polsce wbrew panującym przeiądom zapewnić kobiecie ^więcej swo-_ body i praw życiowych. Toteż dwór jej staje się ogniskiem nowego życia: Pieśmy~muzyka, tańce, biesiady, łowy~~~maskarady, wprowadzone włoską tnoćfą na dwór polsfa, podniosły niewątpliwie u kobiet poziom życia towarzyskiego, wyrabiając dobre maniery i towarzyską ogładę. Panie z otoczenia Bony biorą udział' ~w~ uroczystościach dworskich, rozdają nagrody zawodnikom na turniejach, nadają ton życiu dworskiemu/⁷. W roku 1519 w obecności Bony i jej dworu odbyła się ciekawa dysputa wene-

1

2ycie na dworze Zygmunta Starego i charakterystykę]

2

ważniejszych związanych z nim osobistości podaje szkic Kj

3

Morawskiego Z dworu Zygmunta Starego (w książce

4

Ciosy Zygmuntowskie na tle prądów Odrodzenia, Warszawa

5

1922). O Zambockim por. studium K. H a r 11 e b a, Jan Zafflj

6

tacki, dworzanin i sekretarz JKM., Warszawa 1937.

7

W. Pociecha, Królowa Bona, II, s. 95.