page0702

694    Słuckie księztwo — Słacz

skioh; w r. zaś 1148 siedział na niej jeden z synów księcia kijowskiego Iznsla-wa. Po klęsce Izasława w r. 1148 pod Perejasławiem, dziedzina jego poszła w podział między spikniętych przeciwko niemu książąt; Poziemie, Snów, Słuck i cała ziemia Dregowiczan, na której rozciągało się księztwo Słuckie, dostały się naówczas Świętosławowi Czernihowskiemu. Zmienna koleją losów, widzimy w r. 1169, że księztwo Słuckie jest znowu w rękach linii kijowskiej i że na nim siedzi brat wielkiego księcia Włodzimierz. Książęta turowscy, krzywiczańscy i inni ościenni wypędzili go w r. 1169 z tej posiadłości i odtąd imię księztwa Słuckiego niemal aż do wieku XV zupełnie znika z historyi. Przez analogiję tylko z losami innych podobnych dzielnic, jak np. nowogrodzkiej i zasławskiej, graniczących ze słucką, wnosić należy, że po najściu Tatarów na Ruś w pierwszej połowie wieku XIII, Słucczyzna jedna z pierwszych wpadła w ręce zwyciczkich wielkich książąt litewskich i była trzymaną prawem lennem przez jednego z ich krewnych. Dopiero w końcu wieku XIV, imię księztwa Słuckiego znowu i już z pewnością ukazuje się na karłach historyi. Witold odjąwszy lenne rządy Kijowa bratu swemu stryjecznemu Włodzimierzowi synowi Olgierda, daje mu w zamian w r. 1395 zamek Kopył z licznemi naokoło, od źródeł Niemna aż do ujścia Słuczy do Prypeci ciągnące-mi się włościami, do których i Słuck należał. Tak powstało znowu, pewno w zmienionej nieco postadi księztwo, które po jego odrodzeniu, z początku Ko-pylsko-Słuckiem nazywać się godzi, a które następnie około połowy wieku XV wyłącznie imię Słuckiego nosić poczęło. Dziedzice jego, pochodzący z domu panującego Olgierda, nosili tytuł książęcy i .iż do unii z Koroną zasiadali w senacie litewskim, nie piastując nawet imienia senatorów, a więc mieli wstęp z prawa urodzenia. W pierwszej połowie wieku XV rodzina ta poczęła używać tytułu książąt Słuckich, a imię Kopyla poszło w poniewierkę. Jeden z tego domu, syn wspomnionego wyżej Włodzimierza Olger.lowicza Alexander, nazywany przez Rusinów spieszczonem imieniem Olelko, dał całemu rodowi drugie nazwisko Olelkowiczów. W posiadaniu tak przezwanych Olelkowiczó x: Michała syna Alexandra I, dalej Bazylego, który był synem Symona I księcia kijowskiego, Symona II syna Michała, Jerzego I syna Symona II, nakoniec Jerzego II syna Jerzego I, księztwo Słuckie zostawało niepodzielnie do r. 1578 na prawie lennem. Po śmierci Jerzego II dziedzictwo jego dostało się trzem synom: Jerzemu III, Janowi Szymonowi III i Alexandrow^ri II, którzy się włościami ojcowskiemi w r. 1589 podzielili. Jerzy umierając w r. 1586, zostawił swój majątek jedynej córce Zofii, ostatniej z książąt Słuckich, która po wielu zatargach, zaślubiona Januszowi Radziwiłłowi, schodząc ze świata w r. 1617, część swoją Słucczyzny mężowi przekazała. Wkrótce potem i dwie inne dzielnice, przez bezdzietność obu stryjów Zofii Olelkowiczównej, weszły w dom Radziwiłłowski i stały się dobrami allodyalnemi tej przemożnej rodziny. Na początku bieżącego stulecia, ostatnia z ordynackiej linii nieświezkiej Radziwiłłów, córka księcia Dominika Stefanija, wniosła księztwo Słuckie wespół z innemi dobrami nieordynackiemi, w dom książąt Sayn-Wittgen-steinów.    W. K.

SłUCZ. Dwie są rzeki tego imienia: Pierwsza bierze początek na Wołynia w powiecie Starokonstantynowskim, niedaleko od Zastawia, pod wsią Czu-chelą; płynie z zachodu na wschód do miasteczka Lubaru; potem skręcając się z południa na północ zbliża się do Nowogrodu Wołyńskiego; ztamtąd w kierunku północno-zachodnim, idąc prawie równolegle z Iloryniem, przechodzi około miast. Berezna, po za którem zwracając się na północ, wpada do Horynia.