page0086

8 O SZKOLĄ JOŃSKA.

doszli do wysokich stanów isk, jeden nawet siedział na tronie królewskim , pokazuje, jak namiętnie grecki naród pragnie wolności, jak się dobija równości obywatelskiej. A są to czasy w^r których od ujścia Donu i Dniepru aż do cieśniny Gibraltarskićj, na około morza czarnego i śródziemnego, Grecy rozwożą wyroby swego przemysłu, a także początki swojćj oświaty. Już wtedy, kiedy filozofia ma się narodzić, Milet, Efez, Syrakuzy, Kroton, napełnione są obywatelstwem bogatem i bitnem. Miasta jońskie zaczynają wy-wierać wpływ potężny na losy Wschodu i gromadzą bogate do-świadczenia matematyczne, geograficzne, etnograficzne i handlowe, które posłużą niebawem filozofom do zbudowania całokształtu nauk przyrodzonych, bez których być nie może żadnych głębszych rozmyślań metafizycznych. Gdy tak na półwyspie greckim i na wybrzeżach Azyi mniejszej w niezliczonych kształtach budzi się życie umysłowe i pragnienie samodzielnych badań, gdy nagromadzone zasoby duchowne czekają tylko iskry, aby zapłonąć wspaniałym, dobroczynnym pożarem; jeden z owych siedmiu mędrców dokonał czynu wielkiego, za który dotąd nazywa się ojcem filozofii. Tal es pienvszy wypowiedział myśl będącą zarodkiem systemu świata.

VII. Szkoła Jońska').

1. Tales z Miletu.

Życie Greków umysknre budzi się naprzód w koloniach a daleko późnićj w ojczyźnie właściwiej. Nic w tern dziwnego, bo

^l) Bogatą o jońskićj filozofii literaturę zob. u Ueberweg’a^- Grundriss der Gesch. der Philos. Tom I. §. 10—15 Jednakże uowszćj monografii o calćj szkole nie posiadamy. U nas Aug. hr. Cieszkowski w Bibl. Warsz. (1841), napisał świetną

http://rcin.org.pl