img236

Zmianę wartości potencjału elektrokinetycznego można uzyskać przez zmianę wartości pH. Przy pewnej wartości odczynu cząsteczki mające zdolność do przyjmowania zarówno ładunków dodatnich, jak i ujemnych zawierają średnio takie same ich ilości. Taki stan skutkuje wyzerowaniem całkowitego ładunku elektrycznego populacji cząstek, czyli wyzerowaniem wartości potencjału elektrokinetycznego dzeta, czemu towarzyszy całkowity zanik składowej dyfuzyjnej podwójnej warstwy elektrycznej. Wyzerowanie całkowitego ładunku elektrycznego skutkuje maksymalnym wzrostem stężenia tzw. jonu obojnaczego, przy czym stężenie formy anionowej i kationowej przyjmuje jednakową, minimalną wartość. Równolegle, w przypadku związków słaborozpuszczalnych, występują niezdysocjowane cząsteczki.

Punkt, w którym występuje całkowity zanik składowej dyfuzyjnej podwójnej warstwy elektrycznej, czyli maksymalne stężenie jonu obojnaczego, nosi nazwę punktu izoelektrycznego. W przypadku koloidów, w punkcie izoelektrycznym, można zaobserwować maksymalne obniżenie lepkości, najmniejszą rozpuszczalność i najmniejsze ciśnienie osmotyczne. Cechy te stwarzają optymalne warunki koagulacji koloidu. Warto przypomnieć, że koagulacja koloidów liofobowych, wywołana obniżeniem ładunku miceli, prowadzi do ich zniszczenia i jest zjawiskiem nieodwracalnym. Natomiast w przypadku koloidów liofilowych oznaczenie minimalnej wartości lepkości pozwala na wyznaczenie progu koagulacji.

Koagulacja może być również inicjowana działaniem prądu o wartościach potencjału mniejszych od wartości krytycznej wynoszącej około 25-30 mV.

Zole liofilowe są stabilizowane przez tworzenie otoczek solwatacyjnych wokół rozproszonych cząstek fazy wewnętrznej. Dodanie elektrolitu powoduje kompresję elektrycznej warstwy podwójnej wokół cząstki, obniżając w jej pobliżu ładunek elektryczny. Prowadzi to do rozrywania otoczek, a w efekcie, przy większych stężeniach elektrolitu, do wydzielania się fazy rozproszonej. Proces ten nosi nazwę wy-salania koloidów. Zdolność wysalająca zależy zarówno od charakteru kationu, jak i anionu oraz od ich promieni jonowych. Do wysalania koloidów wyjątkowo dobrze nadają się łatwo rozpuszczalne sole o jonach ulegających silnej hydratacji, takie jak MgS0₄, (NH₄)₂S0₄ i Na₂S0₄. Wysalanie nie zawsze prowadzi do wytrącania stałych agregatów. Jeżeli w czasie wysalania powstają krople cieczy, to mamy do czynienia ze zjawiskiem koacerwacji.

Substancja o rozdrobnieniu koloidalnym ma bardzo rozwiniętą powierzchnię ułatwiającą silną adsorpcję różnych substancji przez cząstki koloidalne. Zdolność do adsorpcji koloid zachowuje także po koagulacji, dlatego też jest możliwe przejście świeżo wytworzonego żelu w zol pod wpływem działania elektrolitu.

5.4.4. KOAGULACJA KOLOIDÓW ZA POMOCĄ POLIELEKTROLITÓW

Flokulacja jest końcowym etapem niektórych rodzajów koagulacji. Pod wpływem działania flokulantów powstają wiązania chemiczne między micelami koloidu,