img353

Środki odkażające i antyseptyczne Terminologia

Antyseptyka (z gr. anti = przeciw oraz sepsis = gnicie).

- zapobieganie zakażeniom przez niszczenie drobnoustrojów

lub zahamowanie procesu ich namnażania się.

Termin

1750r. chirurg John Pringle dla określenia zabiegów i substancji zapobiegających gniciu ran

Dezynfekcja - odkażanie, zniszczenie wszystkich wegetatywnych postaci drobnoustrojów,

w tym zarodników i form przetrwalnikowych.

Aseptyka - wszelkie postępowanie zapobiegające zakażeniu drobnoustrojami chorobotwórczymi.

-    metody chemiczne (substancje odkażające i antyseptyczne)

-    metody fizyczne (promienie UV, wysoka temperatura, filtracja).

Wyjaławiania - zabiegi technologiczne mające na celu usunięcie wszelkich

drobnoustrojów i ich zarodników oraz przetrwalników z przedmiotów

Sanityzacja - działanie prowadzące do zmniejszenia liczby drobnoustrojów

do wartości określonej przez odrębne przepisy sanitarne.

Na skuteczność działania środka antyseptycznego lub odkażającego wpływają następujące czynniki:

1.    zastosowane stężenie - od niego zależy działanie bakteriostatyczne czy bakteriobójcze

2.    czas działania (ekspozycji)

3.    pH środowiska - poszczególne substancje wymagają różnego odczynu dla optymalnego działania

4.    obecność substancji organicznych np. białka, wydzieliny ropnej (osłabiają działanie)

5.    temperatura (silniejsze działanie w warunkach podwyższonej temperatury oraz wilgotności)

6.    stan odkażanej powierzchni

Alkohole i aldehydy

Alkohol etylowy (Spiritus vini)

•    odciąganie wody z komórek i denaturacji białek strukturalnych oraz enzymatycznych

•    uszkodzenie otoczki lipidowej bakterii

•    najskuteczniejsze roztwory 50-70% (v/v) —» wnikają głęboko w tkanki oraz do komórek

•    roztwory >70% zbyt szybko denaturują białka działając tylko powierzchownie

•    odtłuszcza i oczyszcza skórę, zasusza wypryski, rany, owrzodzenia,

•    działa przeciwobrzękowo i przeciwbólowo —> hamuje przewodzenie impulsów w neuronach

•    stosowany przewlekle powoduje martwicę i złuszczanie naskórka

•    do szybkiej dezynfekcji rąk

•    do dezynfekcji skóry, błon śluzowych,

•    do dezynfekcji narzędzi chirurgicznych, powierzchni różnych przedmiotów

Aldehyd glutarowy

•    do odkażania narzędzi w chirurgii i stomatologii, endoskopów, drenów gumowych

•    skuteczne działanie przeciwbakteryjne, przeciwprątkowe i przeciwwirusowe.

•    sterylizacja przy użyciu roztworów glutaraldehydu trwa 10 godzin.

•    działa drażniąco na oczy, skórę i układ oddechowy

•    preparaty:

Aldesan, Aldesan E, Aldewir - roztwory do dezynfekcji Alsept -koncentrat myjąco-odkażający, preparat złożony