�egna�ek8

żf?

RoidziilS

INFRASTRUKTURA I ŚRODKI DYDAKTYCZNE

8.1. Podstawowa terminologia

Skuteczność procesu kształcenia zalety w znacznym stopniu od infrastruk^{1 2} tury dydaktyczny oraz stopnia wykorzystania w procesie dydaktyczno-ty. chowwaym odpowiednich środków dydaktycznych.

Teram jnftttttan" w ujęciu słownikowym oznacza „zespół podstawowych urządzeń i instytucji usługowych, niezbędnych do należytego funkcjonowania społeczeństwa i produkcyjnych działów gospodarki"¹; Można go bez przeszkód prze² nieść na grunt edukacji. Z wielowiekowych doświadczeń edukacyjnych wynika, że w dobie współczesnej cywilizacji nie można skutecznie kształcić, nie posiadając odpowiednich warunków materialnych i mc wykorzystując współczesnej techniki. Trudno sobe wyobrazić osiągnięcie dobrej sprawności fizycmej uczniów bez sali ęmn²ycznej w szkole czy umiejętności wykorzystania komputera bez odpowie-dniego wyposażenia szkoły (uczelni) w te urządzenia itp,

Pojęcie „infrastruktury" w odniesieniu do edukacji trzeba wiązać z funkcjonowaniem określonej szkoły, uczelni czy innego rodzaju instytucji zajmującej się daihinością dydaktyczną. Dlatego też mówi się o infrastrukturze dydaktyczne]; na którą składa sit odpowiednia baza materialna «tiz z urządzeniami, służąca bezpośrednio prowadzeniu działalności edukacyjnej. Oznacza to, że składające rię na nią obiekty i urządzenia są odpowiednio zaprojektowane bądź zaadoptowane do reałzacji programowych zadań dydaktyczno-wychowawczych. Należy do mch zaszyć przede wszystkim:

- budynki dydaktyczne, internaty, domy studenckie itp.;

- sale gimnastyczne;

- aule. sak wykładowe i ćwiczeniowe, izby lekcyjne, pokoje nauczycielskie;

- bibbotcki szkolne i uczelniane wraz z ośrodkami informacji naukowej i czy-kłam;

- pocowme przedmiotowe, laboratoria;

- gabinety metodyczne (specjalistyczne, przedmiotowe);

- świetlice szkolne;

- «k tradycji, izby pamięci itp.;

- gabinety (Ubitttoru) językokr,

- śle komputerowe,

- studia telewizji dydaktycznej wraz z odpowiednią siecią itd,

for UĄitoHiljtylipdibfgo ,op dL.i 265

-    baseny,

-    boiska (stadiony);

* ogródki szkolne, gospodarstwa i zakłady doświadczalne (nę. w izfcotoh rolniczych) itp.

Przyjęcie powyższego rozumienia infrastruktury dydiktyemej powdoje, Ir V jej składzie nic mieszczą się takie budowle (obiekty) | uradzenia, które me warunkują bezpośrednio efektów edukacyjnych, choć są ulotne i punktu wdznu użyteczności publicznej. Są to np kotłownie, ma energetyczne, wodoemoK kanalizacyjne, bufety itp.

W literaturze pedagogicznej pojęcie jnfrastruktury dydaktycznej" wjśępąje rzadko. Częściej można spotkać się z terminem baza materialna lub biza djdak² tyczna (szkoleniowa), a nawet materialne irodowHko dydaktyczne

Baza materialna pozostaje w integralnym związku z metodami kuttkoil i organizacją tego procesu. Bierze udział w każdej sytuacji dytokrycao-wyehfr wawezej bądź jako zaplecze lokalowe, bądź jako wyposażenie procesu edukacyjnego w odpowiednie środki optymalizujące pracę nauczycieli i uczniów (uudrotów)'.

Bazę materialną na ogół utożsamia się z bazą dydaktyczną, kiórą w Ułomku ifflku polskiego definiuje się jako „ogół czynników istotnych dli istnienia t rozwtyi czegoś; środki materiałowe i wyposażenie techniczne, stanowiące podaną działalności danej instytucji"². Jeśli instytucją tą jest szkoła - biza Hanowi nóncai podstawę działalności dydaktycznej.

Natomiast E. Fleming używa terminu „materialne środowisko dydaktyczne , przez które rozumie „budynek szkolny, jego wewnętrzne urządzenie oraz jego ml nic^rt). Z istoty tego terminu wynika, że jest on bliski infrutmkiurzedydiktjcae].

Z analizy powyższych pojęć wynika, ze infrastruktura dydaktyczno obejmuje podobne elementy jak baza dydaktyczni i materialne środowisko dydaktyczne. Jot ono jednak bardziej czytelne niż pojęcie bizy czy środowiska materialnego. Dlatego też może z powodzeniem jc zstępować.

W bliskim związku i tymi pojęciami występuje, mocno juz zakorzeniony w języku dydaktycznym, termin „technologia kształcenia" lub „technologia dydaktyczna". Duży wpływ na funkcjonowanie tego terminu wywarli tacy pedagodzy, jałc Leon Leja, Stanisław Jarmark, Ja.a Orzechowski Franci) nł Kfi Technologię kształcenia (dydaktyczną) rozumieli oni banko szeroko, jako zespół naukowo uzasadnionych i opartych na praktyce nam poflffowmttdjridtjttnegft Próbowali nawet nadać jej rangę subdyncyphny dydaktyki ogóhKj, aj»ąąKj mą „treściowymi i technicznymi problemami przekazywania i »ymany Mm między nauczycielem lub tym co go zastępuje, a uczącym »j Częściej jednak pod terminem tym rozumiano podstawy teoretyczne i aaommit

1

¹ btcyikpedk prrfdgopew. («d) W Fwątak Wna² (H i D9. ^: Słownik i<ąka połdKfo, 11. Winowa I97J, i ¹II. Fleming. Umoatm'nlf ..opel,² IJI-

2

W. Okóri, IK/wwAmI² .. bp ot, i. 246.

’ Ibidem, s,