img354

221

ny etylen wraz ze wzrostem ilości cząsteczek staje się cieczą, a gdy liczba merów w cząsteczkach wzrośnie do wartości między 200 a 500, materiał staje się ciałem stałym, a zatem polimerem.

Jeżeli w monomerze etylenu jeden atom wodoru zostanie zastąpiony przez gru-pę boczną, nazywaną również podstawnikiem (R), otrzymuje się monomer asymetryczny. Istnieje wiele możliwości łączenia się takich asymetrycznych monomerów w cząsteczki polimeru. Trzy z nich przedstawiono na rysunku 9.3. Cząsteczka polimeru, w której wszystkie grupy boczne znajdują się po tej samej stronie, jest nazywana cząsteczką izotaktyczną (rys. 9.3b). Jeżeli grupy boczne są rozmieszczone przemiennie po obu stronach, to taka cząsteczka jest nazywana cząsteczką syndio-aktyczną (rys. 9.3c). Przypadkowe rozmieszczenie grup bocznych po obu stronach r.vorzy tzw. cząsteczkę ataktyczną (rys. 9.3d). Wraz ze wzrostem wielkości grupy rocznej i nieregulamości jej rozmieszczenia maleje gęstość polimeru i jego skłonność do krystalizacji. Na przykład struktura krystaliczna w polipropylenie izotak-tycznym może zajmować do 90% objętości, natomiast ataktyczny polipropylen jest prawie całkowicie amorficzny.

a)

b)

W Y W W W ¥ ii* ? ii* Y

HHHHHHHHHHHHHH

HHHHHHHHHHHHHH

I I I    I I    I    I    I    I    l    l    I    I    I

—c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-

I I I    I I    I    I    I    I    I    I    I    I    I

HRHRHRHRHRHRHR

c)

H H H R

i i

H H H

l i

R

i

H H H

i

R

i

H H

i i

-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c----

I I I I I I I I I I I I I I

HRHHHRHHHRHHHR

HHHHHRHHHHHRHR

l    i    i    i    i    l    l    l    I    l    l    l    i    i

----c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c-c----

I    I    I    I    I    I    I    I    I    I    I    I    I    I

HRHRHHHRHRHHHH

«.s. 9.3. a) Cząsteczka polietylenu. Przez zastąpienie w każdym merze jednego atomu wodoru dużą grupą boczną R można uzyskać następujące struktury: b) izotaktyczną, w której wszystkie grupy boczne są po jednej stronie; c) synodiotaktyczną, w której grupy boczne są rozmieszczone przemiennie po obu stronach; d) ataktyczną, w której grupy boczne są rozmieszczone losowo po obu stronach