Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej G Gołembski (95)

96 IV. Zastosowanie zasad analizy mikroekonomicznej...

wraz ze wzrostem konsumowanej ilości dobra jego krańcowa użyteczność ma tendencję do zmniejszania się.

Z prawa tego wynika jednak to, że początkowe akty konsumpcji w turystyce cechują się wyjątkowo wysoką użytecznością. Ma to szczególnie miejsce w przypadku tak zagregowanego produktu, jakim jest produkt turystyczny. Dobra naturalne oraz usługi tworzą dla konsumenta niepowtarzalną okazję do przeżycia głębokiej satysfakcji. Powstaje nadwyżka konsumenta. Jest nią luka pomiędzy użytecznością całkowitą danego dobra a jego całkowitą wartością rynkową.

A. Buli próbuje ująć te zależności w postać funkcyjną. Jego zdaniem całkowity cel turysty (i) i przez implikację także segmentu rynkowego (i), do którego należy, może być wyrażony w postaci funkcyjnej:

maksymalizacja U_i = U_i (Zj),

gdzie: U - oznacza użyteczność, a Z oznacza wektor (j = i do m) liczby własności podróży pożądanych przez nabywcę. Owe „własności” mogą wyrażać się w:

-    liczbie godzin słonecznych w ciągu dnia w miejscu pobytu turystycznego,

-    liczbie plaż w miejscowości turystycznej,

-    czystości wód w oceanie,

-    podobieństwie zakwaterowania do znanych sobie standardów,

-    niezawodności środków transportu etc⁹.

Zgodnie z prawem malejącej użyteczności krańcowej, jednostki poprzednie warte są dla nas więcej od jednostki ostatniej. A zatem z każdej z kupowanych poprzednich jednostek otrzymujemy pewną nadwyżkę. Z chwilą gdy wymiana przestaje przynosić nam korzyści i kiedy nie osiągamy już dalszych nadwyżek, przestajemy kupować.

To wyjaśnia powstawanie gwałtownego boomu w turystyce (duży wzrost popytu), a jednocześnie nadejście fazy głębokiego spadku. Siła i natężenie tych zjawisk zależą od:

-    struktury dochodów w społeczeństwie i szybkości zmian w strukturze dochodów,

-    elastyczności podaży,

-    zastanej podaży w momencie powstania popytu.

W związku z tym możemy wyodrębnić następujące fazy:

^y Patrz: A. Buli, The economics..., op. cit., s. 28-29.