IMG93

a) b)

a) b)

2. Niewielka ilość dodatku stopowego, ciecz tworzy ciągłą cienką warstwę na granicach ziaren, duża podatność

4. Dużo więcej dodatku stopowego, dużo cieczy na granicach ziaren, tak że może nastąpić samozaleczenie pęknięć, brak skłonności do pęknięć

^^^spoina (S)

(jeziorko (L)^5)

1. Czysty metal, brak niskotopliwej cieczy na granicach ziaren, metal nie wrażliwy na pękanie

c) 3. Więcej dodatku stopowego, ilość cieczy na granicach ziaren dostateczna, aby nastąpiło samozaleczanie pęknięć, mniej podatny na pękanie

Rys. 7.5. Wpływ składu chemicznego stopu na skłonność do pękania krystalizacyjnego: a) schemat spoina, b) zależność podatności na pękanie od składu stopu, c) czysty metal (skład l), d) mała ilość dodatku stopowego (skład 2), e) większa ilość dodatku stopowego (skład 3), f) duża ilość dodatku

stopowego (skład 4) [ 16]

Istotnym czynnikiem wpływającym na skłonność do pękania krystalizacyjnego jest charakter struktury powstającej w czasie krzepnięcia. Wpływ charakteru krystalizacji na zapas plastyczności stopu, a tym samym skłonność do pęknięć krystalizacyjnych, pokazano na rysunku 7.6. Z przedstawionego na tym rysunku schematu wynika, że największą skłonność do pękania mają spoiny, w których w czasie krzepnięcia powstaje struktura komórkowa. Pękaniu tych spoin sprzyjają stosunkowo gładkie powierzchnie granic komórek, na których występuje silna segregacja niskotopliwych składników. Podczas krzepnięcia komórkowo--dendrytycznego powierzchnia właściwa granic krystalitów jest większa, a zatem stężenie niskotopliwych faz na jednostkę powierzchni mniejsze i mniejsza skłonność do pękania. Ponadto podczas wzrostu dendryty komórkowe wzajemnie się zazębiają bocznymi gałęziami, przez co dodatkowo zwiększa się wytrzymałość spoiny i zmniejsza skłonność do pękania. Przy płaskim froncie krzepnięcia występującym przeważnie w czystych metalach nie ma segregacji, a zatem jest duża odporność tych spoin na pękanie krystalizacyjne.

Według Prochorowa [90, 91] tworzenie się pęknięć krystalizacyjnych jest uzależnione od:

-    wielkości zakresu kruchości wysokotemperaturowej t±.T_7KW,

-    zdolności do odkształceń plastycznych,

-    szybkości narastania odkształceń.

303