IMG12

132

okresy trwałości od części minuty do kilku minut. Zazwyczaj trwałość określa się długością drogi skrawania, jaką przebywa ostrze do momentu spalenia. Wskaźnikiem służącym do oceny skrawałnoścś jest najczęściej prędkość v <ł . ioo. odpowiadająca drodze skrawania L ■ 100 m. Zaletą tej metody jest krótki czas badań, małe zużycie materiału i dobra powtarzalność wyników, jednak wiarygodność oceny skrawa!ności budzi zastrzeżenia, gdyż na skutek działania wysokiej temperatury i zmiękczania materiału ostrza wpływ prędkości na trwałość ostrza jest większy niż w zakresie prędkości stosowanych w praktyce.

Metoda ta stosowana jest głównie do badań porównawczych, np. przy kontroli skrawaJności materiałów w zakładach przemysłowych.

Metody pośrednie

W metodach pośrednich skrawał ności materiału nie określa się bezpośrednio przez pomiar

zużycia ostrza, lecz pośrednio, np. przez:

•    pomiar sił skrawania lub ich przyrostu w trakcie zużywania się ostrza,

•    określenie pracy skrawania,

•    wyznaczenie właściwej wydajności skrawania,

•    pomiar temperatury skrawania.

•    określenie skrawałności na podstawie własności wytrzymałościowych i fizycznych badanego materiału.

Dużą wiarygodnością cechują się metody oparte na określaniu przyrostu składowych sil skrawania w trakcie obróbki. Wartości bezwzględne sił skrawania nie charakteryzują w wystarczający sposób skrawałności obrabianego materiału. Dopiero ich przyrost w trakcie skrawania, który jest wynikiem wzrastającego zużycia ostrza, zależnego od skrawałności obrabianego materiału, można przyjąć za wskaźnik skrawałności. Wzrost tych sił jest jednak nieznaczny w stosunku do ich wartości bezwzględnej. Ponadto chwilowe wartości sił skrawania mogą podlegać znacznym wahaniom na skutek niejednorodności obrabianego materiału i innych czynników zakłócających.

J. Dagnell [4] opracował metodę, która pozwala na wyznaczenie wskaźnika charaktery-żującego skrawalność materiału przez pośredni pomiar przyrostu zużycia ostrza narzędzia skrawającego. Polega ona na powicrcaniu w badanym materiale otworu specjalnym wiertłem płaskim przedstawionym na rys.4.4.

Rys. 4.4. Parametry geometryczne powiercania w metodzie Dagnella

Zarówno otwór, jak też i wiertło, mają ściśle określone średnice. Powiercanie przeprowadzane jest przy stałej sile osiowej, która wywierana jest za pomocą obciążników. Cała długość otworu podzielona jest na ok. 20 odcinków, np. o długości 2 mm. Czasy skrawania kolejnych odcinków otworu są mierzone z dużą dokładnością. Na skutek zużywania się ostrzy wiertła czasy te wzrastają dla kolejnych odcinków. Przyrosty czasów będą tym większe, im gorsza jest skrawałność obrabianego materiału. Na tej podstawie opracowano wzory do wyznaczenia wskaźników charakteryzujących skrawał ność badanych materiałów.

4.3. Czynniki wpływające na skrawalność materiałów

Na skrawalność materiałów ma wpływ wiele różnorodnych czynników, zarówno w fazie przygotowania półfabrykatu jak i w czasie obróbki skrawaniem.

Czynnikami zależnymi od sposobu przygotowania półfabrykatu są; skład chemiczny i struktura materiału lub pochodne od nich właściwości fizyczne i wytrzymałościowe.

Do czynników występujących w czasie obróbki należą czynniki związane z narzędziem i warunki skrawania.

Do grupy czynników związanych z narzędziem zaliczamy:

-    kształt ostrza narzędzia charakteryzowany między innymi kątami ostrza,

-    rodzaj materiału ostrza, chropowatość powierzchni i stan warstwy wierzchniej ostrza oraz jego zużycie,

-    wymiary i kształt narzędzia oraz sposób połączenia ostrza z częścią chwytową.

Do grupy czynników związanych z warunkami skrawania zalicza się:

-    sposób, odmianę i rodzaj obróbki,